PHẦN DẪN NHẬP MÔN HỌC

Nhân dân thực hiện quyền lực của mình dưới các hình thức trực tiếp hoặc giántiếp nh ư: bầu các đại diện của mình vào h ệ thống c ơ quan quyền lực nhà nước, trựctiếp làm việc tại các c ơ quan nhà nước, thảo luận, đóng góp ý kiến cho các d ự án luật,các văn kiện nhà nước, tham gia giám sát hoạt động của các c ơ quan, cán b ộ , côngchức, viên chức nhà nước và đặc biệt là thông qua hình thức trưng cầu ý dân, nhân dântrực tiếp quyết định các công việc quan trọng nhất của nhà nước.Ngoài quy định tại Điều 2, Hiến pháp năm 1992 (sửa đổi) còn quy định nguyêntắc này tại các điều: Điều 3, Điều 6, Điều 11, Điều 53, c ụ th ể Điều 6 ghi: “Nhân dâns ử dụng quyền lực nhà nước thông qua Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân lànhững c ơ quan đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân, do nhân dân bầu ra vàchịu trách nhiệm ttrước nhân dân”; Điều 53 ghi nhận: “Công dân có quyền tham giaquản lý nhà nước và xã hội, tham gia thảo luận các vấn đ ề chung của c ả nước và địaphương, kiến ngh ị với c ơ quan nhà nước, biểu quyết khi nhà nước trưng cầu ý dân”.2. Nguyên tắc bảo đảm s ự lãnh đạo của Đảng cộng sản đối với nhànướcNhà nước xã hội ch ủ nghĩa là t ổ chức thông qua đó Đảng cộng sản thực hiệns ự lãnh đạo đối với tiến trình phát triển của xã hội. S ự lãnh đạo của Đảng bảo đảmgi ữ vững bản chất của nhà nước xã hội ch ủ nghĩa, gi ữ vai trò quyết định trong việcxác định phương hướng t ổ chức và hoạt động của nhà nước.Ở nước ta, nguyên tắc bảo đảm s ự lãnh đạo của Đảng được ghi nhận tại Điều4, Hiến pháp năm 1992: “Đảng cộng sản Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp côngnhân Việt Nam, đại biểu trung thành quyền lợi của giai cấp công nhân, nhân dân laođộng và của c ả dân tộc, theo ch ủ nghĩa Mác - Lênin và t ư tưởng H ồ Chí Minh, là lựclượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội”. S ự lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước thểhiện ở các mặt ch ủ yếu: Đảng đ ề ra đường lối chính tr ị, ch ủ trương, chính sách lớncho hoạt động của nhà nước; đào tạo cán b ộ đảng viên có phẩm chất chính tr ị , nănglực chuyên môn đ ể giới thiệu ứng c ử vào gi ữ các chức v ụ trong b ộ máy nhà nước;lãnh đạo nhà nước trong việc th ể ch ế hoá ch ủ trương, đường lối, chính sách củaĐảng thành pháp luật; thực hiện s ự kiểm tra, giám sát hoạt động của các c ơ quan nhànước trong việc thực hiện đường lối, ch ủ trương, chính sách của Đảng và pháp luậtcủa Nhà nước; Đảng lãnh đạo thông qua việc t ổ chức và hoạt động của các t ổ chứcđảng c ơ s ở tại các c ơ quan nhà nước; thông qua s ự gương mẫu, tiên phong của cán bộđảng viên.Đảng cộng sản gi ữ vai trò lãnh đạo Nhà nước và xã hội nhưng Đảng không caitr ị Nhà nước, không bao biện làm thay các chức năng của Nhà nước. Mọi t ổ chức củaĐảng và các đảng viên hoạt động trong khuôn kh ổ quy định của Hiến pháp và phápluật.3. Nguyên tắc tập trung dân chủNguyên tắc tập trung dân ch ủ được tất c ả các Nhà nước xã hội ch ủ nghĩa sửdụng rộng rãi và vì th ế được ghi nhận trong Hiến pháp của tất c ả các nhà nước xã hộich ủ nghĩa. Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội ch ủ nghĩa Việt Nam năm 1992, tại Điều 6đã ghi nhận: “Quốc hội, Hội đồng nhân dân và các c ơ quan khác của Nhà nước đều tổchức và hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân ch ủ”.Nguyên tắc tập trung dân ch ủ là s ự kết hợp hài hoà giữa s ự ch ỉ đạo tập trung,thống nhất của c ơ quan nhà nước cấp trên và s ự bảo đảm quyền dân ch ủ rộng rãi