PHẦN DẪN NHẬP MÔN HỌC

III. NHỮNG HÌNH THỨC TH Ể HIỆN QUY PHẠM PHÁP LUẬT TRONGCÁC ĐIỀU LUẬTĐ ể đảm bảo tính lô gíc, chặt ch ẽ đòi hỏi quy phạm pháp luật phải được trìnhbày c ả 3 b ộ phận theo một kết cấu là: nếu một t ổ chức hay một cá nhân nào đó ở vàonhững hoàn cảnh, điều kiện nhất định nào đó (gi ả định); thì được phép x ử s ự hoặcbuộc phải x ử s ự theo một cách thức nhất định (quy định); nếu không x ử s ự đúng vớicách thức mà Nhà nước buộc phải thực hiện h ọ s ẽ phải gánh chịu những hậu qu ả bấtlợi (ch ế tài). Tuy nhiên, trong các quy định của pháp luật (gọi chung là các điều luật)không phải bao gi ờ cũng có hình thức biểu đạt nh ư vậy. Nhiều điều luật không cóhoặc không nhất thiết phải có đầy đ ủ các b ộ phận vì không nêu thì mọi người cũngbiết hoặc nó được viện dẫn ở điều luậ t khác. Không được đồng nhất điều luật vớiquy phạm pháp luật. Điều luật ch ỉ là hình thức th ể hiện của quy phạm pháp luật.Thực tiễn trình bày quy phạm pháp luật trong các điều luật rất đa dạng. Trongđiều luật có th ể trình bày tất c ả các b ộ phận của quy phạm pháp luật, cũng có th ể chỉtrình bày một s ố b ộ phận nào đó của quy phạm pháp luật. Do vậy:- Một quy phạm pháp luật có th ể được trình bày trong một điều luật.- Cũng có th ể ttrình bày nhiều quy phạm pháp luật tương t ự nhau trong cùngmột điều luật, nếu việc trình bày nh ư vậy tiện lợi cho việc so sánh và nhận thức nộidung các quy phạm pháp luật đó.- Trật t ự các b ộ phận của quy phạm pháp luật có th ể thay đổi ch ứ không nhấtthiết phải trình bày theo trật t ự: gi ả định, quy định và ch ế tài.- Có th ể trình bày đầy đ ủ các b ộ phận của quy phạm pháp luật trong một điềuluật nhưng cũng có th ể một b ộ phận thành phần nào đó của quy phạm có th ể đượcgiới thiệu (viện dẫn)ở các điều khoản khác trong văn bản quy phạm pháp luật đó.IV. PHÂN LOẠI CÁC QUY PHẠM PHÁP LUẬTCó rất nhiều loại quy phạm pháp luật và cũng có rất nhiều cách đ ể phân chiachúng.1. Căn c ứ vào đối tượng điều chỉnh và phương pháp điều chỉ nh có th ể phânchia quy phạm pháp luật thành các ngành luật: quy phạm pháp luật hình s ự, quy phạmpháp luật hành chính, quy phạm pháp luật dân s ự, quy phạm pháp luật kinh t ế... Vớicách tiếp cận này có th ể chia quy phạm pháp luật thành những nhóm nh ỏ hơn ngànhluật nh ư phân ngành luật hoặc ch ế định pháp luật.2. Căn c ứ vào nội dung của quy phạm pháp luậ t có th ể chia quy phạm phápluật thành: quy phạm pháp luật định nghĩa, quy phạm pháp luật điều chỉnh và quyphạm pháp luật bảo v ệ.Quy phạm pháp luật định nghĩa có nội dung giải thích, xác định một vấn đ ề nàođó hoặc nêu những khái niệm pháp lý.Quy phạm pháp luật điều chỉnh có nội dung trực tiếp điều chỉnh hành vi củacon người và hoạt động của các t ổ chức (quy định quyền và nghĩa v ụ cho cá nhân vàt ổ chức tham gia vào quan h ệ đó).Quy phạm pháp luật bảo v ệ có nội dung xác định biện pháp cưỡng ch ế nhànước liên quan đến trách nhiệm pháp lý.3. Ph ụ thuộc vào hình thức mệnh lệnh nêu trong quy phạm pháp luậtcó thểchia quy phạm pháp luật thành quy phạm pháp luật dứt khoát, quy phạm pháp luậtkhông dứt khoát (quy phạm pháp luật tuỳ nghi) và quy phạm pháp luật hướng dẫn.