LETİŞİM KURAMLARI

• Bilgi: Bilgi evresi, bireylerin yeniliğin farkında oldukları, yeniliğe ve bu yeniliğin işlevine maruz
kaldıkları aşamadır.
• İkna: İkna etme evresinde bireyler yeniliğe ilişkin olumlu ya da olumsuz bir kanı ya da tutum
oluştururlar.
• Karar: Karar evresinde birey için iki seçenek bulunmaktadır: Yeniliği ya benimseyecek ya da
reddedecektir.
• Uygulama: Uygulama evresinde bireyler yeniliği kullanmaya başlarlar.
• Sağlamlaştırma: Sağlamlaştırma evresinde ise insanların bir karar aldıktan sonra çoğunlukla
kararlarına neden olan bilgiyi pekiştirmek istedikleri göz önüne alındığından, yenilikle ilgili
olumlu bilgi akışı devam eder. İnsanlar bu aşamada, kararlarının doğru olduğunu güçlendirecek
türde bilgileri ararlar. Kişiler yenilik konusunda karşıt mesajlara maruz kalırlarsa önceki
kararlarını değiştirebilirler.
Bir birey yenilik-karar sürecinin farklı aşamalarında, bir yeniliğin beklenen sonuçları hakkındaki
belirsizliği azaltmak için enformasyon arar. Bu karar aşaması
a. Benimsemeye,
b. En iyi mevcut eylem yolu olarak bir yenilikten tam olarak yararlanma kararına ya da
c. Reddetmeye, bir yeniliği benimsememe yönünde bir karara götürür.
Karar verme süreci içinde, kitle iletişim araçları bilgi aşamasında görece olarak daha çok önem taşır.
Yüz yüze iletişim kanalları ise ikna olma aşamasında önem kazanmaktadır. Gelişmekte olan ülkelerde
yüz yüze iletişim kanalları gelişmiş ülkelerde kitle iletişim araçlarının oynadığı rolü üstlenmektedirler.
Yenilikçilik ise bir birey ya da başka bir benimseme biriminin yeni fikri bir toplumsal sistemin diğer
üyelerinden göreceli olarak daha erken benimseme derecesidir. Rogers, bir toplumsal sistemin üyelerini
yenilikçilikleri temelinde beş benimseyici kategorisine ayırmaktadır. Bunlar:
1. Mucit (yenilikçi)
2. İlk benimseyiciler
3. Erken çoğunluk
4. Geç çoğunluk ve
5. Yavaş davrananlardır.
Benimseme oranı ise bir yeniliğin bir toplumsal sistemin üyeleri tarafından benimsenmesine ilişkin
hızdır.
Toplumsal Sistem
Bir toplumsal sistem, ortak bir amacı gerçekleştirmek için sorun çözümüne katılan ilgili birimler setidir.
Sistemdeki düzenlemeler bireysel davranışa istikrar ve düzenlilik veren bir yapıya sahiptir.
Rogers bir toplumsal sistemde üç yenilik-karar tipi belirlemiştir:
1. İsteğe bağlı yenilik-kararı: Sistemin diğer üyelerinin kararlarından bağımsız olarak bir birey
tarafından yapılan bir yeniliği benimsemeye ya da reddetmeye ilişkin seçimdir.
2. Kolektif yenilik-kararı: Bir yeniliğe ilişkin olarak bir sistemin bütün üyelerinin ortaklaşa aldığı
reddetme ya da benimseme seçimidir.
3. Otoritenin yenilik kararı: Bir sistem içinde iktidar, statü ya da teknik uzmanlığa sahip ilgili
birkaç birey tarafından bir yeniliğin benimsenmesi ya da reddedilmesine ilişkin seçimdir.
117