You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Kullanılan İletişim Aracına Göre Sağlanan Doyumlar<br />
Kullanımlar ve doyumlar yaklaşımını temel alan araştırmalarda incelenen konulardan biri de farklı<br />
iletişim araçlarının farklı gereksinimlerle farklı doyumlar elde etmek için kullanılmasıyla ilgilidir. Bu<br />
türdeki araştırmaların en çok bilinenleri ve bulguları aşağıda açıklanmaktadır.<br />
Schramm, Lyle ve Parker, çocukların televizyonla ne yaptıklarını incelemişlerdir. Buldukları<br />
sonuçlara göre çocuklar genellikle büyüklerin seyrettiği programları seyretmektedirler ve seyrettiklerinin<br />
çoğu fantezi ve eğlence programlarıdır. Okul öncesi yıllarında fantezi programlarından öğrenirler,<br />
büyüdükçe basılı iletişim araçlarını gerçeği deneme ve ciddi öğrenme için kullanmaya başlarlar, çocuğun<br />
toplumsal ilişkileri kötüleştikçe, televizyon kullanımı ve fantastik içerik arayışı artar.<br />
Johnson, gençler arasında iletişim araçlarının kullanımı ve toplumsal bütünleşmeyi incelemiş ve<br />
yoğun televizyon izleme ile statü düş kırıklığı arasında doğrudan bir ilişki bulmuştur. Buna göre,<br />
toplumsal bütünleşmede başarısızlık hissi kişileri, yetersizlik duyguları veren bir durumdan kaçmak<br />
amacıyla bir “duygusal onarma” aracı olarak televizyonu kullanmaya yöneltmiştir.<br />
Katz ve Peled savaş gibi özel bir durumda televizyonun iki önemli görevi olduğuna işaret etmişlerdir:<br />
Bilmek gereksinimi ve gerginlikten kurtulma. Gazetelerin ek bir bilgi kaynağı olduğunu ve radyo ile<br />
televizyonun verdiği materyallerin yorumu için kullanıldığı ortaya çıkmıştır.<br />
Diğer yandan Katz, Gurevitch ve Haas, çeşitli araçları kullanma ve elde edilen doyumlarla ilgili<br />
araştırmalarında televizyonun daha çok “zaman öldürmek”, “aile ile vakit geçirmek”, “eğlenmek”,<br />
“sıkıntıları atmak” ve gazetelerin “dünya olaylarını anlamak”, özellikle kendi ülkeleri İsrail hakkında<br />
haber almak için kullanıldığını ortaya koymuşlardır.<br />
Kullanımlar Doyumlar Araştırmalarında Televizyon<br />
Etkili sunumu nedeniyle televizyon, gereksinimlerin doyurulmasında sıkça kullanılan sosyo-kültürel bir<br />
kaynaktır. Televizyonun toplumsal olarak kullanımının çeşitli biçimlerini keşfetmek için yıllardır<br />
etnografik araştırma teknikleri verimli bir biçimde kullanılmaktadır. Genel olarak izleyiciler televizyonu,<br />
çevrelerini düzenlemek ve inşa etmek, kişilerarası iletişimi kolaylaştırmak, çok sayıda insana ulaşmak,<br />
toplumsal davranışları ve rolleri öğrenmek, kişisel beceri göstermek ve bazen de diğerlerine egemen<br />
olmak amacıyla kullanmaktadırlar.<br />
İnsanların televizyonu kullanma amaçları ve biçimleri kültürden kültüre önemli farklılıklar<br />
göstermektedir. Lull, Tablo 1’de açıklandığı gibi televizyonun sosyal kullanımının sağladığı yararlarını<br />
yapısal ve ilişkisel olarak ikiye ayırmaktadır.<br />
Tablo 4.1: Televizyonun sosyal kullanımı<br />
YAPISAL<br />
Ortamsal: Arkaplan ses; arkadaşlık, eğlence<br />
Düzenleyici: Zaman ve etkinlik ayarlama;<br />
konuşma kalıpları<br />
İLİŞKİSEL<br />
İletişimi kolaylaştırma: Deneyim örnekleme;<br />
ortak zemin; sohbete giriş; endişe azaltma;<br />
konuşma gündemi; değer açıklama.<br />
Bağlanma/kaçınma: Fiziksel, sözel temas/ihmal;<br />
aile dayanışması, aile rahatlığı; çatışma<br />
azaltma; ilişki sürdürme<br />
Toplumsal öğrenme: Karar verme; davranış<br />
modelleme; sorun çözme; değer aktarma;<br />
meşrulaştırma; enformasyon yayma; eğitimin<br />
yerine geçme<br />
Yeterlik/baskınlık: Rol oynama; rol pekiştirme;<br />
rol tanımlamanın yerine koyma; entelektüel<br />
geçerlik; otorite uygulama; eşik bekçiliği;<br />
tartışma olanağı.<br />
92
Change language