Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

Yrd. Doç. Dr. Hayrunnisa ÖZDEMİR
B) SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN HUKUKİ
DAYANAKLARI
Hekimin hastalarına uyguladığı tıbbi müdahale dolayısıyla hastaları hakkında
elde ettiği bilgileri saklama yükümlülüğü mevcut hukuk alanımızda da
düzenlemelere tabi tutulmuştur. Düzenlemeler, Anayasa, Türk Medeni Kanunu,
Borçlar Kanunu, Türk Ceza Kanununda ve Mesleki Mevzuatta sır saklama
ile ilgili düzenlemeler bulunmaktadır.
1) Anayasa ve Türk Medeni Kanununda Sır Saklama Yükümlülüğü
Türk Anayasasında ve Medeni Kanununda hekimin sır saklama yükümlülüğünü
açıkça düzenleyen her hangi bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak Anayasamızın
17. maddesinde, “ herkesin maddi ve manevi varlığını koruma ve
geliştirme hakkına sahiptir” hükmü ile yine Anayasamızın 20. maddesinde
“herkesin özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına
sahip olduğu ve özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamayacağı”
ifade edilmiştir. Hekim hadım etme işlemi sırasında hastasına yönelik öğrendiği
bilgileri örneğin, hastanın aşırı cinsel fantezileri, bu fanteziler dolayısıyla
etrafındakilere karşı giriştiği tecavüz fiillerini öğrenen psikiyatrist tıbbi zorunluluklar
olmadıkça diğer hekimlere söyleşememekle yükümlüdür. Aksi halde,
hastanın anayasal hakkı olan özel hayatının ihlali söz konusu olur.
Ülkemizde son dönemlerde gerçekleştirilen anayasa değişikliği sonrası
Anayasa’nın 20. maddesine kişisel verilerin korunması ile ilgili bir hüküm
eklenmiştir. Buna göre, “ 1) Herkes, kendisiyle ilgili kişisel bilgi ve verilerin
korunması hakkına sahiptir. 2) Bu bilgiler, ancak kişinin açık rızasına veya kanunla
öngörülen meşru bir sebebe dayalı olarak kullanılabilir. Herkes, kendisi
hakkında toplanmış olan veya kayıtlarda yer alan bilgilere erişme, bunlarda
düzeltme yaptırma ve bu bilgilerin amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını
öğrenme hakkına sahiptir”. Düzenlemesiyle, hastaların hekimlere
karşı sır saklama yükümlülüğüne dayanarak anayasal talepleri kuvvetlendirilmiş
oldu.
Türk Medeni Kanununda ise, sır saklamaya ilişkin herhangi bir özel düzenleme
bulunmamasına rağmen, MK. 23, 24 ve 25. maddelerde kişiliğin korunması
ile ilgili genel hükümler yer almıştır. Bu hükümlere dayanılarak hekimin
sorumluluğu yoluna gidilebilir. MK. 23 ve 24’e göre kişilik hakları hukuka
aykırı ihlal edilen ilgili kişi m. 25 göre, maddi manevi tazminat talep edebi-
144
Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIV, Y. 2010, Sa. 1