Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

Bağlılık Kuralı
veya yardım edene uygulayamayız. Aksi durumda daha önce belirttiğimiz sakıncalar
ortaya çıkar. Özgülük dışındaki hallerde failin işlediği suçta bulunan
nitelikli haller bilmek şartıyla şeriklere uygulanacaktır. Örneğin nitelikli hallere
ilişkin saik, amaç gibi unsurlar özgülük niteliği taşımadığı için failde bulunan
bu unsurlar bilmek şartıyla şeriklere uygulanacaktır. Örneğin failin suç
delillerini gizlemek için birini öldürdüğünü bilen ve bu fiile yardım eden kişi
fail gibi 82.maddeden sorumlu olacaktır. Aslında burada her ne kadar 40.maddenin
gerekçesinde kişisel fiili ayrımın doğru olmadığı belirtiliyorsa da, kişisel
kavramının özelliğinden dolayı bu neden kimde varsa onun hakkında geçerli
olması gerekir. Bu neden kendisinde olamayan kişinin cezasını sırf biliyor
olmasından dolayı artırmak doğru değildir. Daha önce kanunumuzda böyle
bir neden olmadığı için bunun uygulanmasının tam doğru olmadığını belirtmiştik.
Tam doğru değil, çünkü, kanunumuzda böyle bir ayrıma yer verilmemiştir.
Ama doğru, çünkü kişisel nitelikteki nedenleri, kendisinde bulunmayan
kişiye uygulamamız gerekmektedir. 40.maddede özgülüğe yer verildiği
için belirlememizi bu noktadan yaptık. Ancak en doğru seçim, tüm tereddütleri
ve eleştirileri ortadan kaldıracak değişikliğe gitmektir. Örneğin sınırlı bağlılık
kuralının geçerli olduğu Almanya’da Alman Ceza Kanunu’nun 28.maddesinde
kişisel nitelikteki nedenlerin(artıran, ortadan kaldıran veya azaltan)
ancak kendisinde bulunan kişiye uygulanacağına ilişkin hüküm bulunmaktadır(2.fıkra).
Kanunumuzda da özgülüğe yer verildikten sonra benzer düzenlemeye
gidilebilir.
Yukarıda belirttiğimiz cezanın ağırlaştırılmasını sağlayan nitelikli unsurlarla
ilgili açıklamalar cezanın indirilmesini sağlayan haller için de geçerlidir.
Cezanın indirilmesini sağlayan nedende özgülük varsa bu yalnızca fail için
geçerli olacak. Şerikte böyle bir neden varsa o zamanda yalnız kendisinde bulunan
şerik bundan yararlanacaktır. Özelliği taşımayan şerik ve faile uygulanamayacaktır.
Diğer durumlarda failin gerçekleştirdiği suçta bulunan cezanın
indirilmesi nedenleri suça katılan herkese uygulanacaktır.
SONUÇ
Ceza Kanunumuzun 40.maddesi, esas olarak iki açıdan sorun
doğurmaktadır.
Bunlardan birincisi kasten işlenmiş bir fiilin aranmasından kaynaklanmaktadır.
Bu durum özgü suçlar açısından geçerlidir. Kasıtsız davranan, fa-
Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIV, Y. 2010, Sa. 1 213