Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

Yrd. Doç. Dr. Berrin AKBULUT
dir yetkisi verilmiştir 27 . Daha az aktif veya daha tehlikeli şerikler bakımından
ceza adaletinin sağlanması için İtalyan Ceza Kanununda basit bazı istisnalar
öngörüldüğü ifade edilmektedir 28 .
Aynı şekilde 1930 tarihli Danimarka Ceza Kanunu 29 ve Brezilya Ceza Kanunu
30 tek tip fail sistemini kabul etmişlerdir.
Türk Hukuku açısından tarihi gelişime bakıldığında, İslamiyet’in kabulünden
önce kurulmuş olan Türk devlet ve topluluklarında Ceza Hukuku kapsamına
giren müesseselerin ve suçların olduğu kabul edilmekle birlikte, bu
konuda yapılmış araştırmalar olmadığı için 31 çalışmalarda kullanılacak somut
bilgiler bulunmamaktadır.
İslamiyet’in kabulünden sonra, Türk Hukukunda da İslam Hukuku kuralları
uygulanmış, ancak bu kuralların yanında kanunnamelere dayanan bir
Ceza Hukuku da ortaya çıkmıştır 32 . İslam Hukuku çerçevesinde iştirakle ilgili
hükümler incelendiğinde, öldürme suçuyla ilgili olarak fail ve yardım eden
ayrımının yapıldığı, iştirak şekillerinin fiilin işlenişi üzerinde kurulan hakimiyet
ölçü alınarak belirlendiği, yardım eden kişinin cezasının failden farklı
olarak verildiği görülmektedir. Ayrıca failin gerçekleştirdiği öldürme suçunun
kasten işlenmesi ve iştirakin de kasten yapılması gerekmektedir 33 . Kanunlaştırma
faaliyetleriyle ilgili olarak iştirakle ilgili hükümlere ilk defa 1267 hicri
(M.1851) Kanun-ı Ceditte yer verilmiştir. Bu Kanun, fasl-ı evvel kısmında
(14. ve 15. maddelerde) iştirak ve azmettirmeyle ilgili hükümlere yer vermiştir.
14. madde iştirak halinde işlenen öldürme suçunda azmettirenin, failin ve
yardım edenin sorumluluğunu düzenlemektedir 34 . Burada fail ile suça katılanlar
arasında ayrım yapılmıştır. Ayrıca azmettirenin ve yardım edenin sorumluluğu
için öldürme suçunun kasten işlenmesi gerekmektedir. Ancak gerek az-
27
Soyaslan, Doğan, Ceza Hukuku, Genel Hükümler, Güncelleştirilmiş 3.Baskı, Ankara 2005,
s. 472.
28
Yalçın Sancar, s.60.
29
Roxin, in: LK, Vor §25, kn. 13.
30
Jescheck, s. 599.
31
Dönmezer, Sulhi-Erman, Sahir, Nazarî ve Tatbikî Ceza Hukuku, Genel Kısım (C. I), 13.
Tıpkı Bası, İstanbul 1997, s.115.
32
Dönmezer-Erman,C.I, s.115,121.
33
Avcı, Mustafa, Osmanlı Ceza Hukukuna Giriş, Konya 2008, s.78,79.
34
Bkz.: Gökcen, Ahmet, Tanzimat Dönemi Osmanlı Ceza Kanunları ve Bu Kanunlardaki
Ceza Müeyyideleri, İstanbul 1989, s.108.
174
Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIV, Y. 2010, Sa. 1