Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

Bağlılık Kuralı
riklik arasındaki ayrımı objektif görüşe göre yapmaktaydı 20 . Nitekim Fransız
Ceza Kanunu’nda açık hüküm bulunmamakla beraber, doktrinin söz kanundaki
düzenlemeden sınırlı bağlılık prensibini geliştirdiği ifade edilmektedir 21 .
Uygulama ise geniş ölçüde sübjektif görüş doğrultusunda karar vermekle beraber
22 , objektif görüşü uyguladığı kararları da bulunmaktaydı 23 .
1975 yılına kadar yürürlükte kalan 1871 tarihli Almanya İmparatorluk
Ceza Kanunu da faillik-şeriklik ayrımı kullanmaktaydı. Söz konusu Kanunda
1943 yılında yapılan değişikliğe kadar katı bağlılık kuralının esasları geçerli
olmuştur. Bu değişiklikten sonra sınırlı bağlılık kuralarının esasları uygulanmaya
başlanmıştır 24 .
İngiliz Hukukunda da faillik-şeriklik ayrımı yapılmış ve bu ayrımda objektif
görüş esas alınmıştır. Bunun doğal sonucu olarak da İngiliz Hukukunda
bağlılık kuralı geçerli olmuştur 25 .
1889 tarihli İtalyan Ceza Kanunu faillik-şeriklik ayrımına (asli-fer’i iştirak)
yer vermekle beraber, bu Kanunu yürürlükten kaldıran ve 1930 yılında
yürürlüğe giren İtalyan Ceza Kanunu tek tip fail sistemini kabul ederek faillik
şeriklik ayrımına kanunda yer vermemiştir. Monist bir anlayışın ürünü olduğu
belirtilerek söz konusu kanunun ortakların cezai sorumluluğunu, neticenin
oluşumunda hukuki nedenselliğin tekliği ilkesine bağladığı ifade edilmektedir
26 . 1930 tarihli İtalyan Ceza Kanunu, 1889 tarihli Zanardelli Kanununun
iştirakle ilgili hükümlerinin kişi özgürlük ve güvenliğini korumak için yapıldığını,
ancak bu düzenlemelerin hayatın gerçeklerine uymadığını, iştirakin bir
bütün olduğunu, suça katılanlar arsında ayrım yapılamayacağını, dolayısıyla
faillerin sorumluluğunun ilke olarak eşit olması gerektiğini kabul etmiştir. Ancak
tüm faillerin hareketlerinin değerinin fiilen eşit olmasının mümkün olmaması
nedeniyle faillerin suçtaki rollerine göre cezanın tespitinde hakime tak-
20
Jescheck, s. 599.
21
Bkz.:Özgenç, Suça İştirakin, s. 38, dip not 88.
22
Ancak sert eleştiriler bulunuyordu: Jescheck, s.599.
23
Nitekim Fransız mahkemeleri tarafından sınırlı bağlılık kuralının tatbik edildiği ifade edilmektedir:
Kunter, Nurullah, “Suçortaklığında Sorum ve Ceza”, İÜHFM, 1947, C. XIII, S.1-
4, s. 75.
24
Jescheck, s. 593.
25
Jescheck, s.599.
26
Yalçın Sancar, Türkan, Çok Failli Suçlar, Ankara 1998, s. 45
Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIV, Y. 2010, Sa. 1 173