Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

Bağlılık Kuralı
mettirenin gerekse yardım edenin sorumluluğu (1 seneden 5 seneye, 1 seneden
3 seneye kürek ve pranga cezası) faile (idam cezasına) göre farklı belirlenmiştir.
15. madde ise, kadınların fail olduğu öldürme suçuyla ve bir başkasının
fiiline kadının yardımıyla ilgili düzenlemeyi içermektedir. Madde, kadının
yardım eden olması halinde ıslah oluncaya kadar hapsedileceğini düzenlenmekteydi.
Bu düzenlemeler çerçevesinde 1267 tarihli Kanun açısından
bağlılık kuralının geçerli olduğunu söylememiz mümkündür.
1810 Fransız Ceza Kanununun tercümesi olan ve 765 sayılı Türk Ceza
Kanunu yürürlüğe girinceye kadar uygulanan 1274 tarihli Ceza Kânunname-i
Humâyûnun 45. maddesinde iştirakle ilgili düzenlemeye yer verilmiştir. Bu
madde daha sonra 22 Mayıs 1327 (4 Nisan 1911) tarihinde değişikliğe uğramıştır.
Bu madde hemfiiller (değişiklikten önce müşterek failler) ile feran zimethal
olanlar(şerikler) arasında ayrım yapıyordu 35 . 45. madde azmettirmeyi
faillik olarak değil, şeriklik olarak kabul ediyordu 36 . Bu belirlemelerden Kanunnamenin
dar fail sistemini, dolayısıyla da bağlılık kuralını benimsediği sonucu
ortaya çıkmaktadır.
1889 İtalyan Ceza Kanununun 63 ve devamı maddelerinin tercümesi niteliğindeki
765 sayılı ve 1926 tarihli Türk Ceza Kanunu, 64 ve devamı maddelerinde
iştirakle ilgili hükümlere yer vermiştir. Düzenlemede asli iştirak-fer’i
iştirak ayrımı yapılmış, azmettirme asli iştirak kapsamında düzenlenmiştir(m.
64). Ayrıca şahsi ve fiili sebeplerin ortaklara sirayeti(m. 66, 67), suça katılanların
cezalarının işlenmiş fiile göre tespit edileceği hükme bağlanmıştır. 765
sayılı Türk Ceza Kanununda bağlılık kuralıyla ilgili açık bir hükme yer verilmemekle
birlikte, belirtilen düzenlemelerden Kanunumuzun iştirakte bağlılık
kuralını kabul ettiği ifade edilmiştir 37 .
Ceza Kanununun değiştirilmesi için hazırlanan Tasarılarda da 765 sayılı
Kanunda olduğu gibi iştirak şekilleri arasında ayrım yapılmış, ancak bağlılık
kuralıyla ilgili açık bir hükme yer verilmemişti. 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun
komisyon çalışmaları sırasında daha önceki Tasarılarda bulunmayan
bağlılık kuralı iştirak hükümleri içerisine ilave edilerek kanunlaştırılmıştır. 1
Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe giren 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu bağlılık
kuralını açıkça düzenleyerek, kapsamına nelerin girdiğini hükme bağlamıştır.
35
Kunter, s. 77.
36
Taner, Tahir, Ceza Hukuku, Umumî Kısım, İstanbul 1949, s. 531, dip not 1.
37
Önder, C.II-III, s. 446.
Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIV, Y. 2010, Sa. 1 175