Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

Yrd. Doç. Dr. Berrin AKBULUT
ta, kendi kardeşinin öldürülmesine yardım ettiğinde daha az cezayla sorumlu
olmaktadır. Yukarıdaki örnekleri azmettirme şekline uyguladığımızda da aynı
sonuçlara ulaşmaktayız. Örneğin A kendi babasını öldürmesi için B’yi azmettirdiğinde
81.maddeden sorumlu olacaktır. Kanun koyucu bu gibi durumlarda
82. maddede belirtilen aile yakınlarını öldürmek istenildiğinde bunu kendilerinin
yapmamalarını bir başkasına yaptırmalarını, çünkü daha az ceza alacaklarını
ifade etmektedir. Ya da birini öldürülmesine yardım edecekseniz, başkasının
yakının öldürülmesine değil de kendi ailenizin öldürülmesine yardım
edin daha faydanıza olur diyor.
Kanunun nitelikli hallerle ilgili belirleme yapmamasının diğer bir sakıncası
da şudur. Failin sıfatının nitelikli hal olarak kabul edildiği hallerde, fail
sıfatına sahip olmayan kişi suçu bizzat işlediğinde daha az ceza almakta, nitelikli
hale azmettirdiğinde daha fazla ceza almaktadır. Örneğin resmi belgede
sahteciliği bizzat kendi işlediğinde, m. 204/1 göre sorumlu olmakta, kamu
görevlisini azmettirdiğinde nitelikli unsur olan 204/2 den ceza almaktadır.
Keza müşterek faillik söz konusu olduğunda özel faillik niteliği taşımayan
kişi 204/1 den sorumlu olmakta, özel faillik niteliğini taşıyan kimseyi azmettirdiğinde
ise 204/2 den cezalandırılmaktadır. Tersi düşünüldüğünde, yani bir
kamu görevlisi resmi belgede sahtecilik suçunu kendi işlediğinde daha fazla
ceza almakta, herhangi bir şahsı resmi belgede sahtecilik suçuna azmettirdiğinde
daha az ceza almaktadır. Belirtilen durumların, işlenen haksızlıkla doğru
orantılı olmadığını düşünüyoruz.
Benzer durum müşterek faillik şeklinde icra edilen bir fiile şerik olarak
katkı sağlayan kişi açısından da söz konusu olmaktadır. Azmettirme niteliğinde
katkı sağlayan kişi, müşterek faillerden biri babasını öldürmesi ve azmettirenin
de bunu bilmesi şartıyla 82. madde gereğince sorumlu olacaktır. Fiili
kendisi icra ettiğinde 81.maddeden sorumlu olacak, azmettiren olduğunda 82.
maddeden cezalandırılacaktır.
Bağlılık kuralını yukarıda belirtildiği şekilde uygulamak gerçek özgü suçlar,
yani kurucu nitelikteki özgü suçlar açısından da sorun doğurmaktadır. Bu
durum özgü suçlara azmettiren veya yardım eden olarak katkı sağlandığı durumlarla
ilgilidir. Dolayısıyla her hangi bir şahıs kanunun aradığı sıfata sahip
bir kişiyi ancak onun tarafından işlenecek bir suça azmettirmişse, söz konusu
kişi failin işlediği özgü suçtan azmettiren olarak sorumludur. Tersi durumda
ise, kanunun aradığı sıfata sahip bir kişi yine ilgili suç tipinde belir-
210
Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIV, Y. 2010, Sa. 1