Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

Bağlılık Kuralı
Ancak bunların bir değer ifade edebilmesi için failin icra hareketlerine başlamış
olması gerekir 124 . Ancak bazen kanun koyucu hazırlık hareketi taşıyan bir
fiili bağımsız suç olarak düzenleyebilmektedir. Suç işlemek amacıyla örgüt
kurmak fiili (m. 220) gibi.
Sınırlı bağlılık kuralında şeriklerin sorumluluğunu sağlayan asıl fiil, iştirak
iradesindeki suçtur. İştirak iradesindeki suçtan başka bir suç işlenmişse,
kural olarak şeriklerin bu suçtan sorumlulukları yoktur. Önemsiz sapmalar hariç.
Ama burada ayrıma gidilmesi de lüzumludur. Eğer işlenen suç daha hafif
suçsa, şeriklerin sorumluluğu için işlenen suçla iştirak iradesindeki suçun
aynı nitelikte olması gerekir. Farklı nitelikteyse şeriklerin sorumluluğu söz
konusu değildir. Daha ağır suçlarda şeriklerin sorumluluğu söz konusu değildir
125 . Netice sebebiyle ağırlaşan suçlar için yukarıda yaptığımız belirlemeler
geçerlidir.
C. Kusurluluk
Sınırlı bağlılık kuralı, şeriklerin sorumluluğu için haksızlık teşkil eden fiilin
yapılmış olmasını yeterli kabul etmekte, failin kusurluluğunun önemli olmadığını
benimsemektedir. Bu kurala göre kusur suça katılan herkes için ferdi
olarak belirlenmelidir 126 . Failin veya şeriklerin kusurluluğu kendi sorumluluğunun
belirlenmesinde etken olup, diğerlerinin sorumluluğunun tespitinde
dikkate alınmaz. Nitekim bu Ceza kanunumuzun 40.maddesinin 1.fıkrasının
ikinci cümlesinde, “suçun işlenişine iştirak eden her kişi, diğerinin cezalandırılmasını
önleyen kişisel nedenler göz önünde bulundurulmaksızın kendi kusurlu
fiiline göre cezalandırılır” düzenlemesini taşımaktadır.
Kusurun ferdi olarak benimsenmesi her şeyden önce kusurluluğu kaldıran
sebepler için geçerlidir. Kaçınılmaz haksızlık yanılgısı(m.30/4), kusur
yeteneğine sahip olmama(m.31/1,2, 32/1, 33), algılama yeteneğini ortadan
kaldıran veya irade yeteneğini önemli ölçüde azaltan geçici nedenler
veya irade dışı alınan alkol veya uyuşturucu madde etkisinde olma(m.34/1),
zorunluluk hali(m.25/2), meşru savunmada sınırın heyecan, korku veya telaştan
aşılması(m.27/2) bu niteliktedir. Ancak bu gibi hallerde şeriklik ih-
124
Öztürk, Bahri-Erdem, Mustafa Ruhan, Uygulamalı Ceza Hukuku ve Emniyet Tedbirleri
Hukuku, Yeni TCK’ya Göre Yenilenmiş 8.Baskı, Ankara 2005, s. 243.
125
Ayrıntılı bilgi için bkz.: Önder, C.II-III, s. 450, 451, 452; Özgenç, Türk Ceza Hukuku, s.
481; Özbek, s.450,451; Özbek-Kanbur-Bacaksız-Doğan-Tepe, s.495,496.
126
Roxin, in: LK, § 29, kn.1.
Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIV, Y. 2010, Sa. 1 201