Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

Bağlılık Kuralı
neğin resmi belgede sahtecilik suçu bu niteliktedir. Temel şekli herkes tarafından
işlenebilirken(m. 204/1), nitelikli şekli(m. 204/2) ancak kamu görevlisi
tarafından gerçekleştirilebilmektedir 75 .
Gerçek özgü suçlarda suçun kanuni tanımında aranan özelliğe sahip olmayan
kişi ne doğrudan fail, ne dolaylı fail, ne de müşterek fail olabilir. Ancak
bu tür suçlarda fail olabilmek için yalnızca yükümlülük ihlalinin yeterli olup
olmadığı doktrinde tartışmalıdır. Bir görüş, özgü suçlarda özel faillik niteliğinin
dışında fiil üzerinde hakimiyet kurulması gerektiğini ileri sürmektedir. Fiil
üzerinde hakimiyet kuramamışsa özel faillik niteliğine sahip kişi, şerik de olabilir.
Diğer görüş yükümlülüğün ihlal edilmesini faillik için yeterli görmektedir.
Faillik için yükümlülüğün ihlal edilmesi tek şarttır. Dolayısıyla katkısı ne
olursa olsun özel yükümlülük altındaki kişi yükümlülüğünü ihlal etmişse şerik
olamaz. Özel yükümlülük altındaki kişi dışındaki kişiler ise ancak azmettiren
veya yardım eden olabilirler 76 . Diğer görüş ise, failliğin tespitinde, ne fiil hakimiyetini
ne de yükümlülük ihlalini ölçü olarak almaktadır. Bu görüşe göre, failliği
her iki kıstas belirleyebileceği gibi, yükümlülük kıstası tek başına da belirleyebilir.
Eğer özgü suçta(örneğin işkence suçunda) suçu oluşturan fiil tarif
edilmişse, bu suç tipi özel faillik sıfatına sahip kişi tarafından kanunda belirtilen
fiilin gerçekleştirilmesiyle mümkün olabilir. Yani yükümlülüğün yanında
fiil hakimiyeti de gerekmektedir. Ancak özgü suç da yükümlülüğün ihlalini
sağlayan hareket tanımlanmamışsa yalnızca yükümlülüğün ihlali fail olabilmek
için yeterlidir. Görevi kötüye kullanma suçunda olduğu gibi 77 . Ceza Kanunumuzun
40.maddesinin gerekçesinde, özel faillik niteliğine sahip olmanın
özgü suçun faili olmak için yeterli olmayabileceği, özel faillik niteliğinin yanı
sıra, ayrıca fiil üzerinde hakimiyet kurulması gerektiği ifade edilerek son görüşün
kabul edildiği anlaşılmaktadır.
Kanunumuza göre özgü suçlarda, kanunun aradığı özel faillik niteliğini
taşımayan kişi katkısı ne olursa olsun fail olamamaktadır. Ancak azmettiren
veya yardım eden olabilmektedir. Dolayısıyla bu düzenlemeye göre fail olamayan
kişi eğer katkısı azmettiren sayılabiliyorsa azmettiren olarak işlenen
75
Özgenç, Türk Ceza Hukuku, s.189. Bu durum özgü suçlar kapsamında belirtilmekle birlikte,
özgü suçların dışında olduğu belirtilmektedir. Örnek olarak kamu görevlisi vasfının suçun
nitelikli hali oluşturması verilmektedir: Dönmezer- Erman, II, s. 425.
76
Cramer-Heine, in: Schönke-Schröder, Vorbem §§ 25ff.,kn. 84. Ayrıca bkz.: § 25, kn. 37.
77
Bu görüş için bkz.: Özgenç, Suça İştirakin, s.169, 170. Yazar kendisi de aynı görüştedir.
Bkz.: Özgenç, Türk Ceza Hukuku, s. 472, 473.
Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIV, Y. 2010, Sa. 1 185