Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

Bağlılık Kuralı
Eski görüşlere dayanarak belirleme yapan kusura veya haksızlığa iştirak
teorisi (Die Schuld-bzw. Unrechtsteilnahmetheorie), şerikliğin cezalandırılma
nedenini, failin kusurluluğunda şerikin sorumlu olmasında veya (yardım eden
olarak) sorumluluğu paylaşmasında görmektedir: Azmettirenin hukuki değere
saldırısı çok yoğun olmasa da, yani onun öldürmeyi gerçekleştirdiği söylenemese
de, katili yarattığı söylenebilir. Bu görüş çoğunlukla reddedilmektedir.
Zira yardım eden için kusura iştirak teorisi bariz şekilde eksiktir. Bunun
haricinde de kanunun düzenlemesiyle bağdaşmamaktadır. Çünkü kanuna göre
kusursuz işlenen bir fiile şerik olarak katılmak mümkündür. Ayrıca düzenleme
herkesin kendi kusuruna göre cezalandırılacağı esasını ifade etmektedir 50 .
Diğer bir teori saf sebebiyet teorisidir(Die reine Verursachungstheorie).
Schmidhäusers ve Lüderssen tarafından kısmen farklı sebeplerle ve farklı sonuçlarla
savunulmaktadır 51 . Bu teori, şeriklikte bağımsız şeriklik suçu gören
anlayıştır. Bu teoriyi savunanlara göre, şerik haksızlığı tamamen bağımsızdır.
Şeriklik, tüm cezalandırılabilirlik şartlarında asıl fiilin haksızlığından türetilemez.
Bu teorinin savunucularından Lüderssen’e göre, şerikliğin ceza sebebi
başkasının haksızlığına sebebiyet verilmesi değil, bilakis şerik tarafından haksızlığın
bizzat gerçekleştirilmesidir 52 . Örneğin intihar etmek ceza hukuku anlamında
suç olarak düzenlenmemiştir. Ancak intihar eden kişinin hayatı dışarıdakilere
karşı korunmaktadır. Dolayısıyla, intihar edenin yardım edeni asıl
suçun failidir. Ama bu suç da intihar edenin yardımıyla gerçekleştirilmektedir
53 . Yazar bağımsız şeriklik haksızlığını benimsediğinden, bağlılık kuralının
rolünü kabul etmemektedir 54 . Schmidhäusers’e göre, asıl failin hukuki değeri
ihlal ettiği ve şerikin ona katıldığı doğru değildir. Bilakis şerik hukuki değeri
bizzat ihlal etmektedir. Yazar için bağlılık kuralı, ceza kanununun şerik suçunu
geniş ölçüde işlenmiş asıl fiile bağlı yapması şartıyla, bir nevi cezalandırılabilirlik
koşuludur 55 .
50
Cramer-Heine, in: Schönke-Schröder, Vorbem §§ 25ff.,kn. 19.
51
Roxin, in: LK, Vor §26, kn. 12.
52
Gropp, s.381.
53
Karşılaştırınız Gropp, 381; Roxin, in: LK, Vor §26, kn. 14.
54
Roxin, in: LK, Vor §26, kn. 14; Özgenç, Suça İştirakin, s. 141, dip not 48.
55
Roxin, in: LK, Vor §26, kn. 12.
Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIV, Y. 2010, Sa. 1 179