Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

Yrd. Doç. Dr. Berrin AKBULUT
ren olarak) o kişinin babasını öldürmesine katkı sağladığında 82.madde gereğince
sorumlu olmaktadır.
Her şeyden önce şunu ifade etmeliyiz ki, şerik, doğrudan değil, başkasının
faillik niteliğindeki hareketine katkı sağlamak suretiyle korunan hukuki
değere saldırıda bulunmaktadır. Bu da şerikliğin sadece suçun kanuni tanımına
uygun davranan faille mümkün olabileceğini ortaya koymaktadır. Ancak
başkasının fiiline katılmanın zorunlu, ama her zaman şerikin cezalandırılması
için yetmediğini, onun fiilinin de hukuki değeri ihlal etmesi gerektiğini
de ortaya koymaktadır. Dolayısıyla kabul ettiğimiz görüşe göre, şerikliğin
haksızlığı kısmen(önemli ölçüde) failin fiilinden, kısmen de katılanın kendisinin
hukuki değere saldırısından(haksızlığından) türetilmektedir. Yani şeriklerin
cezalandırılması, hem cezalandırılabilir şerikliğin bağlı olmasını hem de
şerikin fiilinin de haksızlık ihtiva etmesini gerektirmektedir. Ayrıca Ceza Kanunumuz,
azmettirme ve yardım etmenin düzenlendiği 38 ve 39. maddelerinde
şeriklerin cezasının işlenen suça göre belirleneceğini ifade etmektedir. Bilindiği
gibi suç kavramı, temel şeklini ifade ettiği gibi, nitelikli halini de kapsamaktadır
(m.43). Keza Kanunumuz sorumluluk için faili ve onun cezasını
ölçü almamıştır. Bu belirtilenler ışığında daha önce ifade edilen sakıncaları
da göz önüne alarak sınırlı bağlılık kuralı çerçevesinde şeriklerin sorumluluğu
tespit edilirken failin işlediği suça bağlı olarak ceza tayin edilmekle birlikte
şerikliğin de göz önünde tutulması şarttır. Ancak bu söylediklerimiz nitelikli
hal açısından özgülük taşıyan, yani görünüşte özgü suçlar için geçerlidir. Dolayısıyla
babasını öldürmesi için bir başkasını bu fiil için azmettiren kişi, fail
81.maddeden sorumlu olsa da kendisi 82. maddeden sorumlu olmalıdır. Fail
81.maddeden sorumlu olmakta, çünkü ölenle kendi arasında kanunun aradığı
anlamda usul-füru şeklinde bir özgülük bulunmamaktadır. Azmettiren babasını
öldürmeye azmettirdiğinden, onun için babasını öldürmeye azmettirmekten
sorumluluk tayin edilmelidir. Başkasının babasını öldürmeye azmettirdiğinde
ise, fail 82. maddeyi ihlal etmiştir. Kanunumuzun düzenlemesine göre, fail
olamayan veya özgü suça katılan kişiler azmettiren veya yardım edem olarak
işlenen suçtan sorumlu tutulurlar. Ancak burada failde varlığı söz konusu olan
özellik azmettiren veya yardım edende bulunmamaktadır. Taşımadığı bir nitelikten
dolayı cezasını artırmak doğru değildir. Kendisi için herhangi birinin
öldürülmesine katkı sağlamak söz konusudur. Azmettirende bulunan bu niteliği
bağlılık kuralı gereğince faile uygulayamıyorsak, ceza hukuku yaptırımlarının
haklı ve ölçülü olması esasından hareketle failde bulunanı da azmettiren
212
Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIV, Y. 2010, Sa. 1