Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

Bağlılık Kuralı
suça katılan diğer kişilerin sorumluluğu üzerinde etkili olmayacaktır. Adından
da anlaşıldığı gibi bu neden şahsi nitelikte olduğu için, failde bulunan kişisel
cezasızlık sebepleri şeriklerin sorumluluğu üzerinde etkili olmayacaktır. Çünkü
bu şartların varlığı halinde fiil haksızlık teşkil etmesine rağmen çeşitli nedenlerle
kişiye ceza verilememektedir 133 .
Madde metninde cezalandırmayı önleyen kişisel nedenlerden söz edilmiş,
indirim yapılmasını gerektiren şahsi nedenler belirtilmemişse de, kusur yeteneğini
azaltan nedenlerde olduğu gibi, cezada indirime gidilmesini gerektiren
nedenler de göz önünde bulundurulacak, ancak sadece ilgilisi için geçerli olacaktır.
Çoğun kabul edildiği yerde azda benimsenmiştir. Nitekim madde gerekçesinde
cezayı hafifleten veya ortadan kaldıran nedenlerin ilgili suç ortağı
hakkında hukuki sonuç doğuracağı belirtilmiştir. Dolayısıyla failin ceza almamasını
veya cezasında indirime gidilmesini gerektiren neden yalnızca fail açısından
hüküm doğuracak, fiil haksızlık teşkil ettiği için şerikler bundan yararlanamayacak
ve indirilmemiş ceza ile sorumlu tutulacaklardır.
Cezalandırılmayı önleyen kişisel nedenler kapsamına, şahsi cezasızlık nedenleri
ile cezayı kaldıran şahsi nedenler girmektedir. Söz konusu nedenler, ya
ceza verilmemesini veya cezada indirim yapılmasını gerektirmektedir.
Şahsi cezasızlık nedenleri, suçun icrası sırasında var olan sebeplerdir 134 .
Cumhurbaşkanının vatana ihanet dışında sorumlu olmaması, milletvekili sorumsuzluğu,
gönüllü vazgeçme (m.41), bazı suçların belli akrabalık ilişkisi içerisinde
bulunanlar tarafından işlenmesi(m.273/1, 284/4) veya birbirlerine karşı
işlenmeleri(m.167, 245/4)), kendi işlediği veya işlenişine iştirak ettiği suçla ilgili
olarak suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme(m.281/1), işlediği
veya işlenişine iştirak ettiği suçtan elde ettiği eşyayı satması(m.165) gibi nedenler
cezayı ortadan kaldıran veya azaltan şahsi cezasızlık nedenleridir.
Cezayı kaldıran şahsi nedenler ise, suçun işlenmesinden(tamamlanmasından)
sonra ortaya çıkan ve kişinin cezalandırılmamasını veya cezasında indirim yapılmasını
gerektiren nedenlerdir. Bu halde de işlenmiş bir haksızlık bulunduğundan
ve sonradan ortaya çıkan şahsi nedenler bu haksızlığı ortadan kaldırmadığından,
yalnızca bu neden kendisinde bulunan kişinin cezasını etkilemekte,
söz konusu neden kendisinde bulunmayan kişilerin sorumluluğu or-
133
Özgenç, Türk Ceza Hukuku, s.545.
134
Özgenç, Türk Ceza Hukuku, s.545.
Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIV, Y. 2010, Sa. 1 203