Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

Bağlılık Kuralı
bundan yararlanacak, ağırlatılmasını sağlayan nedenler ise bilme halinde sirayet
edecektir. Bilmenin ise, icra hareketlerinin başlamasından önce veya en
geç icra hareketlerinin yapıldığı anda mevcut olması gerekir. Ancak belirtilen
bu sonuçlara ulaşılması açısından kanunun ifadesinin son derece yetersiz olduğu
ifade edilmektedir 142 .
Erdem, 40.maddenin 1.fıkrasından yola çıkarak cezanın indirilmesi ve ortadan
kaldırılmasını sağlayan kişisel nedenlerin ortaklara sirayet etmeyeceğini,
yalnızca bu neden kendisinde bulunan kişinin yararlanacağını, kişisel olmayan
cezasızlık veya cezada indirim sağlayan nedenlerin ise tüm suç ortaklarına
uygulanacağını belirtmektedir. Bu görüşe göre cezanın ağırlaştırmasını
gerektiren nitelikli neden ise ancak bunu bilene uygulanacak, bilmiyorsa cezası
artırılmayacaktır 143 .
Toroslu, kararlaştırılan hareketin sınırı içinde kalmak şartı ile ortaya çıkan
farklı sonuçların cezanın artırılması veya azaltılmasını sağlamasına bakılmaksızın
faille birlikte tüm ortaklara uygulanacağını belirtmektedir 144 .
Demirbaş, nitelikli hallerin suç vasfını değiştirmeyen durumlar olduğunu
belirterek suç vasfının değişmesini etkileyen nedenlerin, kusurluluğu etkileyen
nedenlerin ve kişisel cezasızlık nedenlerinin bu kapsamda değerlendirilemeyeceğini
ifade etmektedir. İştirak halinde işlenen suçlarda faillerden veya
ortaklardan birinde bulunan nitelikli unsurların diğerlerine sirayet edeceğini,
bunun için bilmenin yeterli olduğunu ileri sürmektedirler 145
Koca- Üzülmez, sınırlı bağlılık kuralı gereğince şeriklerin sorumluluğu,
asıl fiile göre belirlendiğinden nitelikli haller şeriklere uygulanacaktır. Ancak
bunun için şeriklerin iradesinin belirleyici olduğunu belirtmektedirler. Nitelikli
unsuru biliyorlarsa bu neden kendisine uygulanacak, aksi halde uygulanmayacaktır.
Yazarlar nitelikli unsurun uygulanmasını gerektiren nedenlerle ilgili
herhangi bir belirleme yapmamaktadırlar 146 .
142
Özbek, s. 449. Ayrıca bkz.: Özbek-Kanbur-Bacaksız-Doğan-Tepe, s. 494.
143
Erdem, s. 214, 215; Aynı şekilde Öztürk- Erdem, s. 249, 250.
144
Toroslu, s. 298.
145
Demirbaş, Timur, Ceza Hukuku, Genel Hükümler, Güncellenmiş 6. Baskı, Ankara 2009, s.
483, 484.
146
Koca-Üzülmez, s.420.
Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIV, Y. 2010, Sa. 1 207