Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

Yrd. Doç. Dr. Mustafa ÖZEN
TCK’nun 9. maddesinde, 765 sayılı mülga Türk Ceza Kanunu’ndan
(ETCK) farklı olarak, Türkiye’de işlediği suçtan dolayı yabancı ülkede hakkında
hüküm verilmiş olan kimsenin Türk vatandaşı veya yabancı ülke vatandaşı
olması bakımından ayrım yapılmamıştır 29 .
Öğretide Ünver/Hakeri’ye göre, TCK’nun 9. maddesi İHAS’nin 7. maddesinin
Ek 4 Nolu Protokolü ile CMK’nun 223. maddesinin 7. fıkrasına aykırılık
göstermektedir 30 . İHAS’nin 7. maddesinin Ek 4 Nolu Protokolü, non bis
in idem ilkesini ulusal nitelikte kabul etmekte ve fakat günümüz çağdaş devletler
bu ilkeyi uluslar arası anlamda düzenleyip uygulamaktadırlar 31 . Ancak,
TCK’nun 9. maddesi yabancı ülkede verilen hükme non bis in idem ilkesinin
etkisini tanımamaktadır. Yani, işlediği suçtan dolayı yabancı ülkede hüküm
verilse bile fail Türkiye’de yeniden yargılanabilecektir 32 .
TCK’nun 9. maddesi ile yabancı ülkede verilen hükmün türü önem taşımaksızın
non bis in idem ilkesinin etkisine geçerlik tanınmamıştır 33 .
Unutulmamalıdır ki, TCK’nun 9. maddesinde, ‘Türkiye’de işlediği suçtan’
ifadesine yer verildiği için, suçun işlendiği yerin tespiti önem taşımaktadır.
Suçun işlendiği yerin tespiti salt Türkiye’de işlenen (sınır aşmayan) suçlarda
sorun teşkil emememekle beraber sınır aşan suçlarda sorun teşkil edebilir.
Bu durumda, TCK’nun 8. maddesinde yer alan ‘Fiilin kısmen veya tamamen
Türkiye’de işlenmesi veya neticenin Türkiye’de gerçekleşmesi hâlinde
suç, Türkiye’de işlenmiş sayılır’ hükmü dikkate alınacaktır. Bu hükme göre
kanun koyucu karma sistemi benimsediği görülmektedir 34 . Bu düzenleme karşısında
sınır aşan (uyuşturucu, kaçakçılık) suçlarında hareketin kısmen dahi
olsa Türkiye’de işlenmesi halinde suç Türkiye’de işlenmiş sayılacağı için bu
suça ilişkin yabancı ülkede hüküm verilmiş olsa bile Türkiye’de yeniden yargılama
yapılabilecektir.
29
ÖZBEK, Veli Özer/KANBUR, Nihat; Türk Ceza Hukuku, Genel Hükümler, 1. Baskı, Ankara,
2010, s. 141.; GÜLŞEN; Yeni Türk Ceza Kanunu, s. 321.
30
ÜNVER/HAKERİ; s. 656.
31
ÜNVER/HAKERİ; s. 656.
32
ÜNVER/HAKERİ; s. 656.
33
GÜLŞEN; Yeni Türk Ceza Kanunu, s. 321.
34
ARTUK, Mehmet Emin/GÖKCEN, Ahmet/YENİDÜNYA, Caner; Türk Ceza Hukuku, Genele
Hükümler I, Ankara, 2006, s. 304.; CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide/ÇAKMUT, Özlem
Yenerer; Türk Ceza Hukukuna Giriş, İstanbul, 2005, s. 120.
396
Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIV, Y. 2010, Sa. 1