Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

Hadım Etme ve Hekimin Sır Saklama Yükümlülüğü
yasa koyucu gerek ceza davalarında (CMUK. m.46), gerek hukuk davalarında
(HUMK. m.245) hekimlere tanıklıktan kaçınabilme yetkisi tanıdığı için, salt
tanıklık yapmak düşüncesiyle sırları açıklayan hekim bu yüzden zarar gören
hastaya tazminat ödemek zorunda kalır 95 . Zira hasta ve hekim arasındaki ilişki,
burada da sırların korunmasını gerektirir 96 . Aynı şekilde, hekim, polis makamlarına
karşı da sırları saklamakla yükümlüdür 97 .
Hekimin meslek sırrı dolayısıyla tanıklıktan çekinme hakkı, CMUK. m.
46/I’de düzenlenmiştir. Buna göre, “hekimler, diş hekimleri, eczacılar, ebeler
ve bunların yardımcıları ve diğer bütün tıp meslek veya sanatları mensuplarının,
bu sıfatlar dolayısı ile hastaları ve bunların yakınları hakkında öğrendikleri
bilgiler” sebebiyle sayılan kişilerin tanıklıktan çekinme hakları vardır.
Hekimin hastasına ait sırları mahkemede anlatmaktan çekinebilmesi için,
belli şartların gerçekleşmesi gerekir. Öncelikle, hastanın hekime açıkladığı
sırlar onun hekim olması dolayısıyla açıklanmış olması gerekir. Hekime, özel
bir şahıs olarak açıklanan sırlar açısından hekimin sır saklama yükümlülüğü
bulunmamaktadır 98 . İkinci şart ise, sırların anlatıldığı kişinin bizzat hekimlik
mesleğini icra eden bir şahıs olması gerekir. Bu şartlar, Tababet ve Şuabatı Sanatlarının
Tarzı İcrasına Dair Kanunu’nun 1. maddesinde belirtilen, “hekimin;
Tıp Fakültesinden mezun olma, Türk Olma, Tabip Odasına Kayıtlı Olma, Hekimlik
Mesleğini sürdürmek İçin Geçici ve Sürekli Bir Engelin Olmaması” dır.
Üçüncü şart ise, hekim, hastanın rızasının bulunmadığı durumlarda tanıklıktan
çekinemez. Bu durum ayrıca, HMUK. m. 245/4f’de, “ Memuriyet ve sanat
ve meslekleri itibarı ile bir kimsenin sırrını bilenler şu kadar ki, o kimse
muvafakat ederse, şahadetten imtina edemezler”. Tanıklıktan çekinme hakkı
olanlar, çekinme sebeplerini bildirmek, şüpheye düşüldüğü takdirde mahkemenin
isteğiyle yemin etmek zorundadır.
Anayasamızın 38/5.maddesinde “Hiç kimse kendisini ve kanunda gösterilen
yakınlarını suçlayan bir beyanda bulunmaya veya bu yolda delil göstermeye
zorlanamaz” denilmiştir. Anayasada yer alan bu hükümle, kişinin şahsi-
95
Tandoğan, H, Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, C. II, B. 3, Ankara 1987, C. II. s. 455;
Schlund, Pn. 12-13; LG Düsseldorf NJW 1990, 2327; BGH NJW 1985, 2203; MedR 2000,
426; SG Frankfurt/M, MedR 1999, 577.
96
Laufs, s. 115.
97
Laufs, s. 115.
98
Hakeri, s. 246.
Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIV, Y. 2010, Sa. 1 153