Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

Yrd. Doç. Dr. Berrin AKBULUT
lan yere yemin, askerlikten firar gibi suçlar bu kapsamda kabul edilmektedir.
Bu suçlarda haksızlık teşkil eden şey, kanunda belirtilen hareketin doğrudan
icrası değildir 94 .
Bizzat işlenebilen suçlar kavramı hukukumuzda da ifade edilen bir suç
grubu olarak ortaya çıkmaktadır 95 . Ancak bazı yazarlar tarafından özel yükümlülüğün
varlığına istinaden bizzat işlenebilen suç kavramının icadının isabetli
olmadığı ifade edilmektedir. Bu görüşe göre, özgü suçlar için önemli
olan özel yükümlülük altında olmaktır. Bizzat işlenebilen suçlar arasında gösterilen
yalan şahitlik suçu, ancak şahitlik vasfına sahip bir kişi tarafından işlenebilir.
Çünkü hakim önünde belli bir maddi vakıa hakkında gerçeği söyleme
yükümlülüğü altında olan bu kişidir. Keza özgü suç olan askerlikten firar suçunun
da bizzat işlenebilen suç olarak nitelendirilmesine gerek bulunmamaktadır
96 . Ceza Kanunumuzun düzenlemesine baktığımızda 40.madde, yalnızca
özgü suçtan bahsetmiş, bunu da özel faillik niteliğinin söz konusu olduğu suçlar
olarak ifade etmiştir. Dolayısıyla Kanunumuz açısından özel yükümlülüğün
söz konusu olduğu tüm suçlar özgü suçlar olarak kabul edilecektir.
Kanun koyucu özgü suçlarla ilgili düzenlemeyi bağlılık kuralının içinde
yapmıştır. Çünkü suça katılan kişi özel faillik niteliğini taşımadığı için ancak
azmettiren veya yardım eden olabilmektedir. Şeriklerin sorumluluğu, bağlılık
kuralı gereğince işlenen suç üzerinden tespit edildiğinden, özgü suçlarda fail
olamayan kişilerin, yani azmettiren ve yardım edenin, gerçekleşen haksızlıktan
sorumluluğu da bağlılık kuralı gereğince mümkün olmaktadır. Buna bağlılık
kuralının çifte fonksiyonu adı verilmektedir. Bağlılık kuralı bir taraftan
fiil üzerinde hakimiyet kuramadığı için fail olamayan kişilerin, diğer taraftan
da suçun kanuni tanımında ifade edilen özel faillik vasfını taşımadığı için fail
olamayan kişilerin sorumluluğunu sağlamaktadır. Özgü suçların bu özelliği
nedeniyle 40.maddenin 2. fıkrası kaleme alınmıştır. 40.madde özgü suçları tanımlamamış,
özel faillik niteliğini özgü suçlar için belirleyici ölçü olarak ifade
etmiştir. Dolayısıyla özel faillik niteliği yukarıda belirtilen belirlemeler ölçüsünde
tespit edilecektir.
94
Bkz.: Roxin, in: LK, § 25, kn. 44, 45; Özgenç, Suça İştirakin, s.174, 175; Cramer-Heine, in:
Schönke-Schröder, Vorbem §§ 25ff.,kn. 86.
95
Erdem, s. 206; Toroslu, s. 301.
96
Özgenç, Suça İştirakin, s.178, 179.
190
Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIV, Y. 2010, Sa. 1