Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

Yrd. Doç. Dr. Berrin AKBULUT
Yıldız, failde bulunan kişisel veya fiili ağırlatıcı nedenlerin suça katılanlar
tarafından bilinmesi ve kast kapsamında olması şartıyla şeriklere uygulanabileceğini,
buna karşın suça katılanlarda bulunan cezanın ağırlaştırmasını
gerektiren nedenlerin faile ve diğer suç ortaklarına uygulanabilmesinin mümkün
olmadığını ifade etmektedirler 147 .
Soyaslan ise, fiile ve şahsa ilişkin ağırlatıcı nedenlerin bilinmesi şartıyla
tüm şeriklere sirayet edeceğini belirtmektedirler. Buna karşılık fiile bağlı hafifletici
nedenlerin bilen ve bilmeyen tüm şeriklere, şahsa ilişkin ağırlatıcı nedenlerin
ise yalnızca bilen şerike etki göstereceğini ifade etmektedirler 148
Özgenç ise, cezayı artıran veya hafifleten nedenlerin, şahsa bağlı veya fiile
bağlı diye ayrılmasının zorluklara sebep olduğunu, günümüz suç genel teorisinin
iştirakle ilgili hükümlerine uymadığını belirterek, nitelikli hallerin bilinmesi
şartıyla şeriklere uygulanacağını, ancak nitelikli haller açısından özgülük
söz konusuysa, yani faille ilgili bir belirleme yapılmışsa, bu suçları ancak
özgülüğe sahip fail işleyeceğinden bu niteliğe sahip olmayan kişi ancak
şerik olarak sorumlu tutulacak, fail olamayacaktır. Nitelikli halin şerike uygulanması
için bilmesi yeterlidir 149 .
Bazı yazarlar ise bu konuda herhangi bir belirleme yapmamaktadırlar 150
Her şeyden önce şunu ifade etmeliyiz ki, Ceza Kanunumuzun 40.maddesinde
düzenlenen kişisel cezasızlık nedenleri, suçun maddi unsurları kapsamına
girmeyen nedenlerdir. Kendisinde bulunan kişinin bilip bilmemesi, dolayısıyla
da suça katılan diğer kişiler tarafından bilinip bilinmemesi de önemli
değildir. Kişisel nitelikte olduğu için kendisinde bu neden bulunan kişi dışında
diğer suça katılanları etkilemesi de söz konusu değildir. Kanun koyucu
kanunilik ilkesi gereğince ve tereddütlere yer vermemek amacıyla bu nedenlerin
kime uygulanacağıyla ilgili belirleme yapmıştır. Bu nedenlere bakılarak
suçun maddi unsurları kapsamına giren nitelikli unsurların uygulanıp uygulanmayacağıyla
ilgili belirleme yapmanın tam doğru olduğunu söylemek
147
Yıldız, Ali Kemal, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu, İstanbul 2007, s. 123.
148
Soyaslan, s.490.
149
Özgenç, Türk Ceza Hukuku, s.490-492.
150
Artuk, Mehmet Emin-Gökcen, Ahmet-Yenidünya, A. Caner, Ceza Hukuku, Genel Hükümler,
Yeniden Gözden Geçirilmiş 3. Bası, Ankara 2007, s.778, 779; Centel, Nur-Zafer, Hamide-
Çakmut, Özlem, Türk Ceza Hukukuna Giriş, 5237 sayılı Yeni Türk Ceza Kanunu İle İlgili
Mevzuata Göre Yenilenmiş ve Gözden Geçirilmiş 5. Bası, İstanbul 2008, s. 524, 525.
208
Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIV, Y. 2010, Sa. 1