Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

Arş. Gör. Çınar Can EVREN
na ortak olarak katıldıklarının da kabulü gerekir. Ancak burada bir husus gözden
uzak tutulmamalıdır. Şöyle ki idare bu ikazları koymuş ancak vatandaşların
gidecekleri yer için geçebilecekleri başka bir yolları yoksa ve kişiler yaya
olarak veya araçlarıyla bu yerlerden bekleme yapmadan makul sürelerde geçiyorlarsa
bu geçişleri sırasında meydana gelen olaylarda ortaya çıkan zararlardan
idarenin sorumlu tutulması yerinde bir uygulama olacaktır. Zira bu durumda
“…tehlikeliliği bilinen, üstelik işaret ve yazılarla bilindiği açıklanan,
yani öngörülebilir hatta öngörülen bir olay vardır“ 119 .
C. Karşı Konulmazlık (Önlenemezlik):
Bir durumun mücbir sebep teşkil edebilmesi için, yukarıdaki iki şartı taşıması
yetmez. Olayın aynı zamanda karşı konulamaz nitelikte büyük ve güçlü
olması da gerekir. Yani, mücbir sebep teşkil eden hadise objektif yönden karşı
konulamaz şiddet ve önemde olmalıdır 120 . Önlenebilirlik kavramı, olayın
meydana gelmesini veya zarar vermesini engelleyecek olumlu önlemler almak
kadar, zararının doğumunu engelleyecek ya da ortadan kaldıracak olumsuz
önlemleri almak şeklinde de değerlendirilir 121 .
Mücbir sebep teşkil eden hadiselerin mutlak surette karşı konulmaz olması
gerekip gerekmediği tartışılmıştır. Özel hukuk söz konusu olduğunda, karşı
konulmazlığın, normal insan gücünü aşması yeterli görülmekte iken 122 , idare
için böyle bir kabul söz konusu olamaz. Zira idare gerek gelirleri gerek personelinin
ve kaynaklarının çokluğu karşısında normal insanların fazlasıyla üstünde
ve güçlü konumdadır. Bu nedenle söz konusu idare ise karşı konulmazlığı
sınırlı tutmak ferdin zararının karşılanmasını sağlamak için daha yararlıdır.
Ancak idareden de sınırsız bir güç beklemek mümkün değildir. Bu nedenle
mahkeme, her somut olayın özelliğine göre sorumlu tutulacak idarenin de
sahip olduğu imkanları nazara alarak bu konuda hüküm kurmalıdır.
Hukukun temel kavramlarından olmakla birlikte kolay kavranan, tanımlanabilen
ve benzerlerinden kesin sınırlarla ayrılabilen bir kavram olmayan ka-
119
Yayla: s. 53.
120
Gözübüyük: s. 39, (Mücbir Sebep-Umulmayan Hal).
121
Olumlu önlemlere kanal, baraj, set yapmak; olumsuz önlemlere ise geçişi sınırlamak, yasaklamak
ya da binayı boşaltmak örnek verilebilir. Yayla: s. 55.
122
Gözübüyük: s. 43, (Mücbir Sebep-Umulmayan Hal).
286
Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIV, Y. 2010, Sa. 1