stan wojenny w polsce 1981–1983 - Archiwalny serwis Instytutu ...

mà „profilaktyki”, w oÊrodkach funkcjonujàcych w aresztach i zak∏adachkarnych „pensjonariuszy” obowiàzywa∏y jednak te same regulaminy cowi´êniów lub osoby tymczasowo aresztowane. ˚ycie wewn´trzne oÊrodkównormowa∏ wi´c regulamin tymczasowego wykonywania aresztowaniawprowadzony w ˝ycie Zarzàdzeniem nr 12 Ministra SprawiedliwoÊci z dnia25 stycznia 1974 r. Dopiero 20 grudnia 1981 r. wysz∏o Rozporzàdzenie MinistraSprawiedliwoÊci w sprawie regulaminu pobytu internowanych w oÊrodkachodosobnienia. Dokument ten nie zmieni∏ jednak zasadniczo sytuacjirepresjonowanych, co potwierdzajà liczne Êwiadectwa. W styczniu 1982 r.w Zabrzu-Zaborzu internowani przetrzymywani byli w dwudziestoosobowychcelach o powierzchni 36 metrów kwadratowych, w wi´kszoÊci nieogrzewanych,tote˝ wszyscy cierpieli na uporczywy kaszel i przezi´bienia 125 .Nie lepiej by∏o w Strzelcach Opolskich. Zdarza∏o si´, ˝e na twarzach osóbprzebywajàcych w celach na parterze osadza∏ si´ szron. W Strzelcach Opolskichodnotowano mi´dzy innymi przypadki zn´cania si´ nad chorymi naklaustrofobi´ (zamykano ich w ma∏ych celach). Szykany wobec chorych nieusta∏y nawet po przeniesieniu ich do Uherc. W∏adze oÊrodka poinformowa∏ywprawdzie zainteresowanych, ˝e zostanà zwolnieni w okreÊlonym terminie,lecz nie dotrzyma∏y s∏owa. Wywo∏a∏o to ostry protest pozosta∏ychinternowanych 126 .W wi´kszoÊci zak∏adów karnych i aresztów pe∏niàcych funkcj´ „internatów”przepisy rozporzàdzenia z 20 grudnia 1981 r. zacz´to stosowaç dopierona poczàtku lutego 1982 r., po licznych protestach internowanych.W obozie w Jastrz´biu-Szerokiej „pensjonariusze” skierowali pismo dowojewody Paszkowskiego, domagajàc si´ mi´dzy innymi przekazania imoraz ich rodzinom regulaminu internowania 127 .Pierwsze zwolnienia nastàpi∏y ju˝ w grudniu 1981 r. Do marca rokunast´pnego na wolnoÊç wypuszczono ponad siedemset osób z województwakatowickiego 128 . Wed∏ug gen. Gruby, w obozach internowania nadal125Warunki w oÊrodku dla internowanych w zak∏adzie karnym w Zabrzu-Zaborzu, „ZeszytyHistoryczne SolidarnoÊci Âlàsko-Dàbrowskiej” 1997, z. 3, s. 79.126M. Mierzwiak, Relacja z Uherc, cz. II, ibidem, 1998, z. 4, s. 75.127Pismo internowanych w Zak∏adzie Karnym w Szerokiej do wojewody katowickiego gen. RomanaPaszkowskiego z 31 XII 1981 r., ibidem, 1996, z. 2, s. 40.128AIPN, MSW II, 17/IX/231, t. 17, k. 325–326, Analiza dotyczàca stanu bezpieczeƒstwa i porzàdkupublicznego w woj. katowickim za okres 1 XII 1981–1 I 1982 r. z 4 I 1982 r.; ibidem,17/IX/231, t. 17, k. 341, Analiza dotyczàca stanu bezpieczeƒstwa i porzàdku publicznego w woj.123