stan wojenny w polsce 1981–1983 - Archiwalny serwis Instytutu ...

za pseudonimem Krasowskiego kryje si´ nie jeden dzia∏acz, a jakaÊ wi´kszastruktura podziemna 192 . Na maj 1982 r. Krasowski zaplanowa∏ ca∏à seri´manifestacji i drobnych wystàpieƒ przeciwko „juncie Jaruzelskiego”.W kolportowanych wówczas ulotkach „Marcin” zapowiada∏ bojkot pochodupierwszomajowego, wzywajàc elblà˝an do zapalenia Êwieczek pod pomnikiemOfiar Grudnia 1970 r. 193 Gwa∏towny przebieg mia∏y uroczystoÊcitrzeciomajowe. Po po∏udniu pod pomnikiem upami´tniajàcym wydarzeniagrudniowe zgromadzi∏ si´ czterotysi´czny t∏um, g∏ównie m∏odzie˝y. Walkiz milicjà trwa∏y do oko∏o godz. 22.30. Nast´pnego dnia starcia wybuch∏yponownie. Wed∏ug statystyk Komendy Wojewódzkiej MO wzi´∏o w nichudzia∏ oko∏o 1500 osób. Podczas zajÊç w Elblàgu 4 maja 1982 r. uszkodzonoczternaÊcie samochodów milicyjnych, rannych zosta∏o dwóch zomowców.Ogó∏em zatrzymano 334 osoby 194 .Tak˝e w Toruniu dosz∏o w maju 1982 r. do demonstracji ulicznych.1 maja oddzia∏y ZOMO zaatakowa∏y kilkutysi´cznà manifestacj´ na StarymRynku, gdzie pod pomnikiem M. Kopernika sk∏adano wiàzanki kwiatówz ˝a∏obnymi, czarnymi wstà˝kami. Cz´Êç manifestantów dosta∏a si´wtedy do wie˝y ratusza, skàd obrzuca∏a zomowców kamieniami. Wielu manifestantówdotkliwie pobito, oko∏o dwustu uczestników zajÊç zatrzymano,z czego prawie stu ukarano grzywnà lub trzymiesi´cznym aresztem 195 . Jeszczebardziej gwa∏towny przebieg mia∏y wydarzenia 3 maja. Po wieczornejmszy Êw. w koÊciele Jezuitów wybuch∏y walki z oddzia∏ami ZOMO w okolicachrynku, przy Muzeum Etnograficznym i pl. Rapackiego. W starciachwzi´∏o udzia∏ oko∏o 5 tys. osób. By∏a to najwi´ksza manifestacja w Toruniuw okresie stanu wojennego. Wed∏ug danych oficjalnych zatrzymano 223 osoby,do kolegiów skierowano 145 wniosków (w tym dotyczàcych 45 studentówi 3 pracowników naukowych UMK) 196 .192AP Elblàg, KW PZPR, 552, k. 5, Informacja o sytuacji spo∏eczno-politycznej oraz o staniebezpieczeƒstwa i porzàdku publicznego w województwie elblàskim w I kwartale 1983 r., 15 IV1983; AIPN, MSW II 17/IX/231, t. 10, k. 310, Analiza sytuacji polityczno-operacyjnej w województwieelblàskim za okres styczeƒ 1980–lipiec 1983, b.d.193Druk ulotny Tymczasowego Przewodniczàcego NSZZ „SolidarnoÊç” Regionu Elblàskiego(w zbiorach E. Krasowskiego).194AP Elblàg, KW PZPR, 203, k. 50, Protokó∏ z posiedzenia Egzekutywy KW PZPR w Elblàguw dniu 6 maja 1982 r.195N. Szutnik [R. Koz∏owski], op. cit., s. 45.196Ibidem, s. 47; W. Polak, Najtrudniejsze egzaminy..., s. 262–272; AKGPBP, 185n/42, k. 112,Informacja o ukaraniu przez kolegia ds. wykroczeƒ uczniów, studentów i nauczycieli za udzia∏527