stan wojenny w polsce 1981–1983 - Archiwalny serwis Instytutu ...

pos∏ug´ duszpasterskà w oÊrodkach internowania. Przyk∏adowo w Grodkowieinternowanymi opiekowali si´ ksi´˝a marianie, w G∏ogowie redemptoryÊci,a w innych oÊrodkach miejscowi ksi´˝a parafialni. Nie tylko nieÊlipos∏ug´ kap∏aƒskà, lecz tak˝e przekazywali korespondencj´ i informacjeo sytuacji w kraju. Od marca 1982 r. internowanych odwiedzali równie˝biskupi diecezjalni, aby dodaç im otuchy i poznaç ich warunki bytowe.Na szczeblu Episkopatu Polski zgod´ na odwiedziny w zak∏adach dla internowanychuzyska∏ w lutym 1982 r. o. Józef Âliwiƒski. Od 10 do 13 marcawraz z prof. Romualdem Kuku∏owiczem wizytowa∏ oÊrodki dla internowanychw Grodkowie, Jastrz´biu ko∏o Namys∏owa, Kamiennej Górze i Nysie(póêniej odwiedzi∏ jeszcze oÊrodek w G∏ogowie). W obszernym sprawozdaniuz wizyty zwróci∏ uwag´ na ci´˝kie warunki bytowe internowanych, szykanyadministracji wi´ziennej oraz udr´k´ przes∏uchaƒ 101 . Opopraw´ warunkóww obozach dla internowanych walczy∏ równie˝ abp Gulbinowicz.Po wizycie w obozie dla internowanych w Kamiennej Górze hierarchazwróci∏ uwag´, ˝e jest to niestosowne miejsce odosobnienia dla obywatelipolskich, gdy˝ w czasie drugiej wojny Êwiatowej mieÊci∏ si´ tam podobózobozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Rozmawia∏ na ten temat z wojewodamijeleniogórskim i legnickim. Dzi´ki jego staraniom obóz w KamiennejGórze zosta∏ zlikwidowany 102 .KoÊcio∏y by∏y oazami wolnoÊci, tu prowadzono dzia∏alnoÊç niezale˝nà.Najsilniejszym oÊrodkiem opozycji w regionie by∏ niewàtpliwie Wroc∏aw,gdzie trzynastego dnia ka˝dego miesiàca wokó∏ Êwiàtyƒ dochodzi∏o dostarç ze s∏u˝bami porzàdkowymi. Punktem centralnym by∏a tego dnia katedrana Ostrowie Tumskim. Oddzia∏y ZOMO blokowa∏y przejÊcia i atakowa∏ywychodzàcych z katedry wiernych, którzy próbowali odÊpiewaçpatriotyczne czy religijne pieÊni. Szczególnie „opiekowano si´” koÊcio∏empw. Êw. Klemensa Dworzaka przy al. Pracy, b´dàcym oÊrodkiem duszpasterstwazdelegalizowanego zwiàzku (drugim takim oÊrodkiem by∏ koÊció∏pw. Êw. Augustyna przy ul. Sudeckiej) 103 . Na rzecz „SolidarnoÊci” dzia-∏a∏o wielu wroc∏awskich ksi´˝y, mi´dzy innymi Franciszek G∏ód, Stanis∏awOrzechowski i Adam Wiktor, oraz o. Ludwik WiÊniewski. Duchowni101P. Raina, Troska o internowanych. Interwencje abp. Dàbrowskiego u gen. Kiszczaka 1982–1989,Warszawa 1999, s. 17–26.102Idem, KoÊció∏ w PRL. KoÊció∏ katolicki a paƒstwo w Êwietle dokumentów 1945–1989, t. 3:Lata 1975–89, Poznaƒ–Pelplin 1996, s. 288.103W. Suleja, op. cit., s. 181.81