stan wojenny w polsce 1981–1983 - Archiwalny serwis Instytutu ...

Swojà odr´bnoÊç libera∏owie budowali na bazie „Przeglàdu Politycznego”,którego pierwszy numer ukaza∏ si´ w lutym 1983 r. Odrzucali oni„zhierarchizowane struktury” podziemia, oparte w du˝ej mierze na zas∏ugachliderów i szkodliwym dla dzia∏alnoÊci politycznej „kulcie formalnychzasad prawnych”, przez które „SolidarnoÊç” nie by∏a w stanie zbudowaçw∏asnych rezerw finansowych i technicznych, tak niezb´dnychw walce politycznej po 13 grudnia 1981 r. 182 Redaktor „Przeglàdu” wyst´pujàcypod pseudonimem „Anna Barycz” (Donald Tusk) widzia∏w gdaƒskich libera∏ach alternatyw´ zarówno dla korowsko-solidarno-Êciowej lewicy, jak i dla Êrodowisk nacjonalistycznych i „skrajnie” konserwatywnych183 .Jednak w pierwszych miesiàcach 1982 r., zarówno w przekonaniu ukrywajàcychsi´ dzia∏aczy „SolidarnoÊci”, jak i w powszechnym odczuciu tychwszystkich, którzy nie chcieli pogodziç si´ z wprowadzeniem stanu wojennego,masowe wystàpienia mia∏y zmusiç ekip´ Jaruzelskiego do ust´pstw.Do pierwszych demonstracji na ulicach Gdaƒska dosz∏o ju˝ w Dniu SolidarnoÊci30 stycznia 1982 r. Oko∏o godz. 14 pod Pomnikiem Poleg∏ychStoczniowców zgromadzi∏a si´ stosunkowo niewielka grupa ludzi (150–200osób), która czeka∏a na wychodzàcych ze stoczni robotników. Po godzinieliczba manifestantów wynosi∏a ju˝ kilka tysi´cy. Oddzia∏y milicji przystàpi-∏y do rozproszenia demonstrantów, spychajàc ich w kierunku „Zieleniaka”i dworca PKP, a stamtàd dalej w kierunku budynku Komitetu WojewódzkiegoPZPR i Oruni. O godz. 17.30 kilkudziesi´ciu m∏odych ludzi zaatakowa∏obudynek Komitetu Wojewódzkiego butelkami z benzynà, tak ˝e cz´Êçpomieszczeƒ siedziby partii (mi´dzy innymi biblioteka) stan´∏a w p∏omieniach.W okolicy klubu studenckiego „˚ak” spalono milicyjnà Nys´. Walkiuliczne przenios∏y si´ w okolice Starego Miasta – na ul. D∏ugiej t∏um demonstrantówz powodzeniem odpiera∏ ataki ZOMO, przy Hucisku i Âwi´tegoDucha powsta∏y barykady, które ZOMO sforsowa∏o dopiero oko∏ogodz. 19. Wed∏ug danych oficjalnych w wyniku zajÊç obra˝enia odnios∏oczternaÊcie osób, w tym oÊmiu milicjantów, a cztery osoby wymaga∏y hospitalizacji.Milicja zatrzyma∏a ∏àcznie 259 uczestników demonstracji (w wie-182J. Wolny, Krajobraz niewyraêny, „Przeglàd Polityczny” 1983, nr 2.183A. Barycz, Refleksje nad liberalizmem, ibidem, 1983, nr 3. Szerzej o Êrodowisku gdaƒskichlibera∏ów zob. W. Turek, Gdaƒscy libera∏owie przed upadkiem komunizmu [w:] „SolidarnoÊç”i opozycja..., s. 138–146.524