stan wojenny w polsce 1981–1983 - Archiwalny serwis Instytutu ...

zapowiadanej na popo∏udnie demonstracji 44 . Nie czekajàc do popo∏udnia,oko∏o godz. 8 rano niedaleko stoczni, w okolicy ulic Marynarki Polskieji Podwala Grodzkiego, zacz´∏y gromadziç si´ grupki ludzi. Wojsko i milicjablokowa∏y dost´p do stoczni i pod pomnik Trzech Krzy˝y. Mimo to oko∏ogodz. 10.30 t∏um zdo∏a∏ prze∏amaç niezbyt liczny kordon ZOMO i ruszy∏w stron´ pl. „SolidarnoÊci” pod bram´ nr 2. Tam, pod zniszczonà przezczo∏gi bramà, dosz∏o do spontanicznej manifestacji. T∏um domaga∏ si´uwolnienia przetrzymywanych jeszcze w sali BHP dzia∏aczy „SolidarnoÊci”.Do manifestantów dotarli przedstawiciele strajkujàcych portowców– w ulotkach sygnowanych przez Jarosza wzywali mieszkaƒców Gdaƒskado odbicia stoczni w momencie, gdy ZOMO i wojsko przystàpià do pacyfikacjiPortu Gdaƒskiego 45 . Oko∏o po∏udnia na zgromadzony pod pomnikiemt∏um od strony bramy nr 2 ruszy∏y jednostki ZOMO z Gdaƒska,Szczytna i S∏upska. Przy u˝yciu gazów ∏zawiàcych i armatek wodnych wypartodemonstrantów w kierunku Wa∏ów Piastowskich i dalej, w stron´dworca PKP 46 . Walki uliczne trwa∏y przez ca∏y dzieƒ i zakoƒczy∏y si´ oko∏ogodz. 21 47 . Wed∏ug danych oficjalnych ranne zosta∏y 324 osoby, z którychhospitalizowano 34 (stan 7 osób okreÊlono jako „Êrednio ci´˝ki”) 48 .W odczuciu w∏adz sytuacja w TrójmieÊcie, szczególnie w Gdaƒsku, by∏adoÊç powa˝na. W Gdyni strajkowa∏ ju˝ tylko „Transbud”, ale w Gdaƒskustrajkowa∏ wcià˝ port, Zak∏ady Rafineryjne, Centrum Techniki Okr´towej,„Hydroster”, Elektromonta˝, „Unimor”, Zak∏ady Przetwórcze Gdaƒsk,a poza tym Zak∏ady Naprawcze Mechanizacji Rolnictwa w Tczewie i innemniejsze zak∏ady pracy. W czasie posiedzenia Komitetu WojewódzkiegoPZPR, które odby∏o si´ 16 grudnia, zastanawiano si´, jak wp∏ynàç na uspokojenienastrojów spo∏ecznych. Ponawiano postulaty jak najszybszej pacyfikacjistrajków, szczególnie w rafinerii i porcie z uwagi na spodziewane w tychdniach przybycie tankowca z ropà. Pojawi∏a si´ tak˝e propozycja KazimierzaKrakowiaka, aby w celu odstraszenia „prowokatorów i organizatorów44Relacja ks. Stanis∏awa Bogdanowicza, lipiec 2001 (taÊma magnetofonowa w zbiorach autora).Zob. te˝ S. Bogdanowicz, W ostrzeliwanej bazylice [w:] Âwiadectwa stanu wojennego, oprac.A. Dudek, K. Madej, Warszawa 2001, s. 28.45Jednostronicowy druk ulotny w zbiorach autora.46AP Gdaƒsk, KW PZPR, 451, b.p., Protokó∏ z posiedzenia Egzekutywy KW PZPR w Gdaƒskuw dniu 16 grudnia 1981 r.; A. Dudek, T. Marsza∏kowski, op. cit., s. 261.47Relacja M. Terleckiego [w:] W stanie, s. 52; A. Dudek, T. Marsza∏kowski, op. cit., s. 262.48W. Turek, Kalendarium (1980–1989) [w:] „SolidarnoÊç” i opozycja antykomunistyczna w Gdaƒsku(1980–1989), red. L. Ma˝ewski, W. Turek, Gdaƒsk 1995, s. 285.487