stan wojenny w polsce 1981–1983 - Archiwalny serwis Instytutu ...

nych przypadkach – w momentach zagro˝enia strajkiem lub w celu przeprowadzeniakontroli. Na przyk∏ad 21 grudnia 1981 r., przed spodziewanà akcjàstrajkowà w Bia∏ymstoku, do wa˝niejszych zak∏adów pracy skierowano naca∏y dzieƒ dziesi´ciu komisarzy wojskowych 79 . Z kolei 4 stycznia 1982 r.,w dniu rozpocz´cia zaj´ç po przerwie Êwiàtecznej, do bia∏ostockich szkó∏ wydelegowano56 oficerów 80 . Sta∏à kontrolà obj´to placówki zagro˝one dzia∏alnoÊciàopozycyjnà. SzeÊçdziesi´ciu oficerów wojska pojawi∏o si´ w zak∏adachpracy województwa bia∏ostockiego przed spodziewanymi wystàpieniami robotniczymi31 sierpnia 1982 r. 81 Od 6 do 13 listopada 1982 r. 122 oficerówprowadzi∏o „dzia∏ania zabezpieczajàce” przed strajkami 82 . Na przyk∏ad do„Uchwytów” i „Biazetu” oddelegowano wówczas 21 oficerów, do „Fast”– 13, do „Agrometu”, ∏apskiej cukrowni i tamtejszych ZNTK – po 7 83 .W∏adza komisarzy wojskowych w terenie by∏a praktycznie nieograniczona,zdarza∏o si´ wi´c, ˝e pope∏niali oni nadu˝ycia. Na przyk∏ad w lutym1982 r. w gminie Raczki komisarz wojskowy, przy akceptacji I sekretarzaKomitetu Gminnego PZPR i naczelnika gminy, nakaza∏, by mieszkaƒcydostarczali wszystkie listy na poczt´ w otwartych kopertach. Naczelnikpoczty mia∏ stwierdzaç, czy nie zawierajà one wrogich treÊci, i odsy∏aç dalej.Mieszkaƒcy gminy podporzàdkowali si´, choç budzi∏o to ich zdziwieniei niezadowolenie. Komisarz chcia∏ te˝ zlikwidowaç wszystkie skrzynkipocztowe na terenie gminy. Dopiero interwencja w∏adz wojewódzkichprzywróci∏a obowiàzujàcy w ca∏ym kraju obieg korespondencji 84 .Wojskowe terenowe grupy operacyjne mia∏y z kolei wykrywaç nieprawid∏owoÊciw funkcjonowaniu urz´dów i przedsi´biorstw, wnioskowaç o karaniewinnych nadu˝yç gospodarczych 85 . Na przyk∏ad na poczàtku 1982 r.przeprowadzono takà kontrol´ w bia∏ostockim w´êle PKP. Z kolei 16 grudniaprzy Urz´dzie Gminy w Jedwabnem by∏ ppor. Maroszek, przy prezydencie ¸om˝y – p∏k Terlicki(ibidem).79AP Bia∏ystok, WKO Bia∏ystok, I/22, k. 26, Protokó∏ posiedzenia z 20 XII 1981 r.80Ibidem, I/22, k. 54, Informacja kuratora oÊwiaty Edwarda Kryƒskiego o sytuacji w szko∏achprzed podj´ciem nauki, [styczeƒ 1982].81Ibidem, KW PZPR Bia∏ystok, 55/VII/3, t. 11, k. 232, Informacja o sytuacji w województwie[sierpieƒ 1982].82Ibidem, WKO Bia∏ystok, I/25, k. 179, Protokó∏ posiedzenia z 3 XI 1982 r.83Ibidem, I/25, k. 188, Wykaz grup operacyjnych i zak∏adów (za∏àcznik do protoko∏u z posiedzeniaWKO, 9 XI 1982).84AIPN, MSW II, 185n/36, s. 142, Informacja dzienna nr 52/154, 21 II 1982.85Danuta Wroniszewska, która jako dziennikarka „Kontaktów” jeêdzi∏a z komisarzamiw teren, pisa∏a w pami´tniku: „Prywatnie niektórzy z nich nie kryli rozczarowania z tego, co427