stan wojenny w polsce 1981–1983 - Archiwalny serwis Instytutu ...

istnia∏y te˝ liczne organizacje nieodwo∏ujàce si´ do zwiàzkowego szyldu.W ¸odzi by∏y to na przyk∏ad – stworzone przez cz∏onków lokalnych w∏adz„SolidarnoÊci” sprzed 13 grudnia – Mi´dzyzak∏adowy Komitet NSZZ„SolidarnoÊç” Ziemi ¸ódzkiej oraz Tajny Tymczasowy Zarzàd RegionuNSZZ „SolidarnoÊç” Ziemi ¸ódzkiej. „Obie organizacje – pisze w poÊwi´conymtemu regionowi tekÊcie Leszek Próchniak – kilkakrotnie podejmowa∏yrozmowy na temat ewentualnej wspó∏pracy czy jakiegoÊ rodzaju»po∏àczenia si∏«, jednak bez rezultatu”. Podobna sytuacja wystàpi∏a wewszystkich wi´kszych miastach Polski na czele z Warszawà, Krakowem,Wroc∏awiem i Gdaƒskiem. W∏aÊciwie tylko w mniejszych oÊrodkach szczup∏aliczba osób sk∏onnych do zaanga˝owania si´ w dzia∏alnoÊç podziemnàwymusza∏a nawiàzywanie wspó∏pracy. Jednak nawet tam zdarza∏o si´, ˝epróbowano wydawaç po kilka tytu∏ów podziemnej prasy, co by∏o – obokobszernie omawianych we wszystkich rozdzia∏ach demonstracji ulicznych– g∏ównà formà dzia∏alnoÊci Êrodowisk opozycyjnych. Dynamik´ rozwojuwydawnictw bezdebitowych ilustrujà szacunki przytoczone przez MarkaLasot´ i Zbigniewa Solaka w odniesieniu do Krakowa. W styczniu 1982 r.ukazywa∏o si´ tam 7–8 czasopism, w lipcu ju˝ oko∏o trzydziestu, a z poczàtkiem1983 r. ich liczba by∏a bliska stu.Tak du˝a aktywnoÊç wydawnicza by∏a mo˝liwa w∏aÊnie dzi´ki rozproszeniustruktur opozycyjnych, co w zasadniczy sposób utrudnia∏o ich infiltracj´i likwidacj´ przez w∏adze. Nie sposób w chwili obecnej oceniç precyzyjnie skal´penetracji Êrodowisk opozycyjnych przez SB, jednak nawet czàstkowedane, którymi pos∏ugujà si´ autorzy poszczególnych rozdzia∏ów, wskazujà, ˝eby∏a ona znaczna. W województwie gdaƒskim tylko w ciàgu pierwszych dwóchmiesi´cy 1982 r. SB zlikwidowa∏a pi´ç drukarni oraz czternaÊcie nielegalnychorganizacji. W Warszawie, dzi´ki pracy tajnych wspó∏pracowników SB,w 1982 r. zlikwidowano 52 „nielegalne struktury i grupy”. Po grudniu 1981 r.liczba tajnych wspó∏pracowników wzros∏a w sposób znaczàcy. Przyk∏adowow województwie szczeciƒskim w pierwszym okresie stanu wojennego pozyskiwanomiesi´cznie ponad trzy razy wi´cej tajnych wspó∏pracowników ni˝ przed13 grudnia. Wa˝nym miejscem werbowania agentury sta∏y si´ oÊrodki internowanych.Do opisywanego przez S∏awomira Cenckiewicza obozu w Strzebielinkutrafi∏o po wprowadzeniu stanu wojennego jedynie czterech tajnychwspó∏pracowników. Do koƒca stycznia 1982 r. pozyskano jednakkolejnych 26, z których spora cz´Êç kontynuowa∏a dzia∏alnoÊç agenturalnà pozwolnieniu, anga˝ujàc si´ w ró˝ne struktury konspiracyjne. W skali ca∏ego22