stan wojenny w polsce 1981–1983 - Archiwalny serwis Instytutu ...

czynà konfliktu z w∏adzami by∏o równie˝ zaanga˝owanie kleru w pomocmaterialnà i wsparcie religijne dla represjonowanych i ich rodzin orazobecnoÊç krzy˝y w miejscach publicznych, zw∏aszcza w szko∏ach.Na Lubelszczyênie od poczàtku stanu wojennego ksi´˝a najpierw sporadycznie,póêniej cz´Êciej wypowiadali si´ z dezaprobatà o polityce w∏adz,szczególnie represjach wobec osób anga˝ujàcych si´ w dzia∏alnoÊç opozycyjnà218 . Duchowni apelowali najcz´Êciej o zachowanie rozsàdku, powrótdo pracy, wspieranie modlitwà represjonowanych i ich rodzin oraz o pomocmaterialnà dla nich 219 . Wa˝nà rol´ odegra∏ ks. Jan Hryniewicz ze Âwidnika.Jego apel o spokój i powrót do pracy po pacyfikacji strajku w WSKwi´kszoÊç za∏ogi przyj´∏a ze zrozumieniem. Na podobne kazanie z 14 lutego1982 r., gdy w Âwidniku organizowano demonstracyjne spacery w trakcieemisji Dziennika Telewizyjnego, zareagowano ju˝ jednak krytycznie 220 .Jeszcze w grudniu 1981 r. bp Pylak przekaza∏ proboszczowi wytyczneEpiskopatu, dotyczàce mi´dzy innymi koniecznoÊci podejmowania dzia∏aƒzmierzajàcych do przywrócenia równowagi i spokoju w kraju. Zapewnezalecenia Episkopatu mia∏y wp∏yw na treÊç kazaƒ ks. Hryniewicza 221 .W∏adze szczególnie niepokoi∏o odprawianie mszy Êw. za ojczyzn´. SB usi-∏owa∏a wp∏ywaç na zmian´ intencji mszalnej lub zapobiegaç jej publicznemu218Ibidem, MSW II, 17/IX/231, t. 32, k. 214, Ocena stanu bezpieczeƒstwa i porzàdku publicznegona terenie województwa lubelskiego w miesiàcu styczniu 1983, 5 II 1983; ibidem, 17/IX/231,t. 32, k. 251, Ocena stanu bezpieczeƒstwa i porzàdku publicznego na terenie województwa lubelskiegow miesiàcu maju 1983, 4 VI 1983; ibidem, 17/IX/231, t. 32, k. 265, Ocena stanu bezpieczeƒstwai porzàdku publicznego na terenie województwa lubelskiego w miesiàcu czerwcu 1983,5 VII 1983; ibidem, 17/IX/231, t. 32, k. 271, Ocena stanu bezpieczeƒstwa i porzàdku publicznegona terenie województwa lubelskiego w miesiàcu lipcu 1983, 4 VIII 1983.219AIPN, 0264/4, k. 8, Informacja dzienna, 4 I 1982; ibidem, 0264/4, k. 157, Informacja dzienna,8 II 1982.220W imieniu w∏asnym oraz w∏adz diecezjalnych ks. Hryniewicz apelowa∏ wówczas: „sà pewnegranice, emocje powinny przemijaç, a ˝ycie wracaç do normy [...] czy wam si´ to podoba,czy nie podoba, musimy wziàç pod uwag´ realia geopolityczne, w których znajduje si´ naszkraj. Musimy liczyç si´ z twardà rzeczywistoÊcià, od której nie ma odwo∏ania, i dlatego powracajmydo normalnego ˝ycia. KoÊció∏ [...] nie b´dzie jàtrzy∏, lecz jednoczy∏” (ibidem, 0264/4,k. 181–182, Informacja dzienna, 14 II 1982). Apel o spokój ponowi∏ 21 lutego, dzieƒ przedplanowanym wznowieniem spacerów. W nast´pnych dniach mieszkaƒcy Âwidnika mieli wyra-˝aç opinie, ˝e taka postawa proboszcza spowoduje utrat´ autorytetu wÊród lokalnej spo∏ecznoÊci,przewidywano nawet zahamowanie budowy koÊcio∏a, powstajàcego dzi´ki pracy i ofiaromparafian (ibidem, 0264/4, k. 210, Informacja dzienna, 24 II 1982).221J. Hryniewicz, Âwidnik 13 XII 1981. Wspomnienia stanu wojennego, „Pro Patria”, grudzieƒ1991.201