stan wojenny w polsce 1981–1983 - Archiwalny serwis Instytutu ...

Gulbinowicz „negatywnie wypowiada∏ si´ o podejmowanych przez WRONdzia∏aniach oraz o si∏ach porzàdkowych, porównujàc je do dzia∏aƒ stosowanychw czasie okupacji hitlerowskiej” 90 .17 i 18 grudnia 1981 r. pe∏nomocnicy KOK i wojewodowie przeprowadzilirozmowy z ordynariuszami diecezji, usi∏ujàc ich nak∏oniç, by zaniechaliprzesy∏ania do parafii i odczytywania podczas nabo˝eƒstw komunikatuRady G∏ównej Episkopatu Polski z 15 grudnia. W ÂOW ordynariuszez Wroc∏awia, Opola oraz Gorzowa odmówili spe∏nienia tych zaleceƒ (zdecydowanienegatywne stanowisko zajà∏ abp Gulbinowicz) 91 . 18 i 19 grudniape∏nomocnicy KOK – dowódcy terenowych i miejskich grup operacyjnych– podj´li zatem podobne rozmowy z proboszczami wi´kszoÊci parafii naterenie diecezji wroc∏awskiej, opolskiej i gorzowskiej 92 . W odpowiedzi nate dzia∏ania 28 grudnia abp Gulbinowicz poleci∏ duchowieƒstwu archidiecezjinie podpisywaç ˝adnych oÊwiadczeƒ czy zobowiàzaƒ wobec w∏adz.3 grudnia Józef Pinior podjà∏ z konta zwiàzku 80 mln z∏ i przekaza∏je w depozyt abp. Gulbinowiczowi, z przeznaczeniem do wykorzystaniaw sytuacji kryzysowej. (WczeÊniej, 9 kwietnia 1981 r., w zwiàzku z kryzysembydgoskim MKZ zdeponowa∏ w kasie kurii arcybiskupiej 10 mln z∏) 93 . Abyuniknàç dewaluacji, Êrodki te wymieniono na dolary, korzystajàc z mo˝li-90AWL Filia nr 2, ZP ÂOW, 4585/88/7, k. 22, Rola wojska w procesie stabilizacji ˝ycia spo∏eczno-politycznegoi gospodarczego na obszarze ÂOW, 25 I 1982.91Ibidem, 4585/88/6, k. 2–4, Informacja o postawach kleru katolickiego na obszarze ÂOW w sytuacjizaistnia∏ej po 13 XII 1981 r., 4 I 1982. „W sposób kunktatorski zachowali si´ biskupi:Socha (z[ast´p]ca ordynariusza diecezji gorzowskiej), który unika∏ rozmów z pe∏nomocnikiem,czekajàc na powrót ordynariusza – bp. Pluty, sam biskup Pluta, który wprawdzie ze zrozumieniemodniós∏ si´ do sugestii pe∏nomocnika KOK, ale oÊwiadczy∏, ˝e musi si´ podporzàdkowaçswoim prze∏o˝onym i nie mo˝e zabroniç czytania komunikatu przez podleg∏y kler,oraz bp Nossol (Opole), który oÊwiadczy∏, ˝e komunikat musi byç odczytany, bo ich te˝ obowiàzujedyscyplina, ale zaleci podleg∏ym ksi´˝om komentowanie dra˝liwych fragmentów komunikatuzgodnie z intencjà prezentowanà w Êrodkach masowego przekazu. Zdecydowanienegatywne stanowisko zajà∏ abp Gulbinowicz, wysuwajàc przy tym nie do spe∏nienia siedempróÊb, m.in. zezwolenie na msze i spowiedê z internowanymi i odwiedziny rodzin, zezwoleniena przesy∏anie paczek, przepustki dla ksi´˝y po godzinie policyjnej oraz zezwolenie na wyjazddzieci na ferie zimowe do Szwajcarii. OÊwiadczy∏, ˝e nie widzi w komunikacie nic, co by godzi∏ow spokój i byt narodowy” (ibidem, k. 2).92„Tylko w jednym przypadku – parafia Serby k. G∏ogowa – proboszcz nie chcia∏ z oficeramirozmawiaç. Jednak w znacznej cz´Êci przypadków, zas∏aniajàc si´ odgórnymi poleceniami, niewyra˝ono zgody na rezygnacj´ z odczytania komunikatu” (ibidem, k. 4).93ASO Wroc∏aw, III K 17/84, t. 9, k. 145, Akta sprawy J[ózefa] Piniora, pokwitowanie przyj´ciaw depozyt 10 mln z∏.78