stan wojenny w polsce 1981–1983 - Archiwalny serwis Instytutu ...

∏om˝yƒskiego jeêdzili na zakupy a˝ do Warszawy 369 . W województwiesuwalskim sprawa wyglàda∏a jeszcze gorzej. Mieszkaƒcy gminy Pisz zazdro-Êcili lepszego zaopatrzenia sàsiadujàcej z nimi gminie Kolno, nale˝àcej dowojewództwa ∏om˝yƒskiego. Powodem zazdroÊci by∏a – jak jà nazywali– „plaga turystów” 370 . Próbowano rozwiàzaç problem wykupywania towaruprzez wczasowiczów, otwierajàc na terenie województwa sklepy tylko dlanich. Pojawi∏ si´ nowy k∏opot. Miejscowi – chcàc skorzystaç z lepszego zaopatrzeniaw nowych sklepach – próbowali si´ cz´sto podawaç za wczasowiczów371 . Brak towarów zmusza∏ w∏adze do ich reglamentacji. Czasemprzybiera∏a ona kuriozalne formy. Wiosnà 1982 r. naczelnik gminy Klukowow ¸om˝yƒskiem wprowadzi∏ na swoim terenie reglamentacj´ przysprzeda˝y pieczywa. Chleb bez ograniczeƒ mogli kupowaç tylko ci rolnicy,którzy wywiàzali si´ ze sprzeda˝y zakontraktowanej iloÊci zbo˝a. LudnoÊçpozarolnicza mog∏a kupiç jeden bochenek chleba dziennie na rodzin´, niezale˝nieod jej wielkoÊci. Rolnicy, którzy nie wywiàzali si´ z dostaw zbo˝a,nie dostawali chleba w ogóle. Decyzja naczelnika nie spowodowa∏a wprawdziespodziewanego wzrostu skupu zbo˝a, wywo∏a∏a natomiast negatywnekomentarze spo∏eczne 372 . Opór rolników przed oddawaniem towarów doskupu wynika∏ te˝ z faktu, ˝e paƒstwo ociàga∏o si´ z zap∏atà za nie 373 . Brakiw zaopatrzeniu mieszkaƒcy opisywali w listach wysy∏anych do zagranicznychorganizacji charytatywnych. Na przyk∏ad w po∏owie marca 1982 r.w województwie suwalskim ujawniono ponad szeÊçset takich – jak nazywa-∏y je w∏adze – „listów ˝ebraczych” do Niemieckiego Czerwonego Krzy˝a.Zawiera∏y one proÊby o pomoc i opisywa∏y ˝enujàce warunki egzystencji.Wszystkie te przesy∏ki skonfiskowano 374 .369Relacja Mariana Chojnowskiego.370Latem 1982 r. Suwalszczyzn´ odwiedzi∏o 1,8 mln turystów (AIPN, MSW II, 17/IX/231, t. 46,k. 232, Analizy sytuacji polityczno-operacyjnej województwa suwalskiego dla Dyrektora GabinetuMinistra Spraw Wewn´trznych, b.d.).371AP Suwa∏ki, KW PZPR Suwa∏ki, Sprawozdania z sytuacji spo∏eczno-gospodarczej w województwiesporzàdzane przez Urzàd Wojewódzki, b.d.372AIPN, MSW II, 185n/38, k. 5, Informacja dzienna nr 75/177, 16 III 1982.373„W województwach piotrkowskim, bia∏ostockim i che∏mskim rolnicy sà niezadowoleniz powodu przelewania na ich konta pieni´dzy za dostarczony ˝ywiec bez mo˝liwoÊci natychmiastowegoich podj´cia. Niektórzy bardzo krytycznie wypowiadajà si´ o w∏adzach, którewymyÊli∏y nowy sposób oszukiwania ch∏opów” (ibidem, 185n/39, k. 159, Informacja dziennanr 98/200, 8 IV 1982).374Ibidem, 185n/38, k. 130, Informacja dzienna nr 81/183, 22 III 1982.473