stan wojenny w polsce 1981–1983 - Archiwalny serwis Instytutu ...

Najcz´Êciej protesty koƒczy∏y si´ dopiero po zastosowaniu si∏y. Cz´stopowtarza∏ si´ taki scenariusz, ˝e wojsko „obstawia∏o” dany zak∏ad, blokujàcdrogi dojazdowe, i manewrujàc sprz´tem pancernym, demonstrowa∏osi∏´, po czym rozpoczyna∏a si´ w∏aÊciwa pacyfikacja przeprowadzana przezoddzia∏y ZOMO. Czo∏gi lub bojowe wozy piechoty u∏atwia∏y milicjantomforsowanie zabarykadowanych bram. Przeciwko strajkujàcym u˝ywanoarmatek wodnych, petard i gazów ∏zawiàcych. Te ostatnie zrzucano mi´dzyinnymi ze Êmig∏owców. Nieod∏àcznym elementem wi´kszoÊci akcji „odblokowywania”zak∏adów by∏o brutalne pa∏owanie. Zdarza∏o si´, na przyk∏adw kopalni „Jastrz´bie”, ˝e strajkujàcych przep´dzano przez tak zwaneÊcie˝ki zdrowia. W kopalniach „Manifest Lipcowy” i „Wujek” pluton specjalnyZOMO – jednostka przeznaczona do zadaƒ antyterrorystycznych– u˝y∏ przeciwko strajkujàcym broni palnej, w wyniku czego Êmierç ponios∏odziewi´ç osób: Józef Czekalski, Krzysztof Giza, Joachim Gnida, RyszardGzik, Bogus∏aw Kopczak, Andrzej Pe∏ka, Jan Stawisiƒski, Zbigniew Wilki Zenon Zajàc, a 25 zosta∏o rannych.Nie we wszystkich zak∏adach uda∏o si´ zorganizowaç strajki. Podj´tà13 grudnia prób´ strajku w hucie „1 Maja” w Gliwicach udaremni∏o ZOMOi aktyw partyjny zak∏adu. Równie˝ w chrzanowskim PKS aktywiÊci pod kierunkiemI sekretarza POP nie dopuÊcili do protestu. Nie powiod∏a si´zainspirowana przez przewodniczàcego zak∏adowej „SolidarnoÊci” próbastrajku w kopalni „Janina” w Libià˝u. Fiaskiem zakoƒczy∏y si´ te˝ próbyprotestów w Fabryce Maszyn Górniczych w Sosnowcu, kopalni „Marcel”w Wodzis∏awiu Âlàskim oraz oddziale PKS w Chorzowie 13 . 15 grudnia w kopalni„Czerwone Zag∏´bie” w Sosnowcu nieudanà prób´ zorganizowaniastrajku podjà∏ indywidualnie Grzegorz Maderski 14 .Spo∏eczeƒstwo województwa katowickiego wyra˝a∏o swój sprzeciw wobecWRON i podejmowanych przez nià dzia∏aƒ równie˝ nie tylko przezstrajki w kopalniach, hutach i innych zak∏adach pracy. 18 grudnia w Przedsi´biorstwieUs∏ug Socjalnych „Budostal”-11 w Dàbrowie Górniczej zorga-wojenny w Polsce..., s. 78–82; XX lat „SolidarnoÊci” Âlàsko-Dàbrowskiej..., s. 90 i passim;Z. Zwoêniak, 19 wojennych dni..., s. 12–15.13AP Katowice, KW PZPR w Katowicach, Wydz. Org., II/166, Informacja o aktualnej sytuacjispo∏eczno-politycznej w województwie katowickim z 17 grudnia 1981 r.; K. Gosiewski, W hucie„1 Maja”. Zagadkowy epizod, „Zeszyty Historyczne SolidarnoÊci Âlàsko-Dàbrowskiej” 1995,z. 1, s. 132–135.14XX lat „SolidarnoÊci” Âlàsko-Dàbrowskiej..., s. 124.92