stan wojenny w polsce 1981–1983 - Archiwalny serwis Instytutu ...

cami i szarfami „SolidarnoÊci” RI wyje˝d˝ali na ogólnopolskie do˝ynki naJasnej Górze w sierpniu 1982 r. oraz na msze Êw. odprawiane w Warszawieprzez ks. Jerzego Popie∏uszk´319 .Duchowni zwykle jako pierwsi dostawali pozwolenia na wizyty w oÊrodkachinternowaƒ. W Wigili´ 1981 r. z internowanymi spotka∏ si´ w bia∏ostockimAreszcie Âledczym przy ul. Kopernika kapelan wi´zienny ks. Micha∏Ozdowski. Cz´Êç przystàpi∏a do spowiedzi i komunii Êw. oraz podzieli∏a si´op∏atkami przekazanymi przez bp. Kisiela 320 . WczeÊniej, 17 grudnia, biskupwystosowa∏ pismo, w którym poleca∏ duchowieƒstwu diecezji, by wspiera∏odzia∏ania na rzecz uwolnienia internowanych i z∏agodzenia trudnych warunków,w których przebywajà, oraz udziela∏o ich rodzinom pomocy moralneji materialnej. Ksi´˝a mieli odwiedzaç internowanych w okresie Bo˝egoNarodzenia i zapewniç im pos∏ug´ religijnà 321 . W oÊrodku dla internowanychw Suwa∏kach w grudniu 1981 r. z internowanymi spotka∏ si´ ks. KazimierzHamerszmit z koÊcio∏a pw. Êw. Aleksandra w Suwa∏kach 322 . Bp Sasinowskiodwiedzi∏ internowanych: zarówno m´˝czyzn w Suwa∏kach, jaki kobiety w Go∏dapi. OÊrodek ten by∏ cz´sto wizytowany przez duchownychz ca∏ego kraju. Pojawili si´ tam mi´dzy innymi biskupi: Jan W∏adys∏awOb∏àk z diecezji warmiƒskiej i Lech Kaczmarek z Gdaƒska 323 . Regularnemsze Êw. niedzielne odprawia∏ internowanym z Go∏dapi proboszcz parafiiÊw. Leona – ks. Sm´dzik 324 .Za poÊrednictwem KoÊcio∏a rozdzielana by∏a te˝ pomoc charytatywna,przysy∏ana z zagranicy. W 1982 r. w Bia∏ymstoku aktywnie dzia∏a∏ oddzia∏Komisji Charytatywnej Episkopatu Polski. Dzi´ki pomocy KoÊcio∏a b∏yskawicznieuda∏o si´ zorganizowaç pomoc dla internowanych i ich rodzin 325 .Pierwsza ci´˝arówka z darami dotar∏a do Bia∏egostoku ju˝ 16 grudnia,319Relacja Ireneusza Mieczkowskiego; Relacja Mariana Chojnowskiego.320A. Szot, op. cit., s. 16.321Ibidem, s. 17.322„Ludowiec”, op. cit., s. 127.323M. Rehorowska, op. cit., s. 56, 65.324Ks. Sm´dzik z Go∏dapi stara∏ si´ utwierdziç internowanych w ich przekonaniach sprzed13 grudnia. Podczas jednego z kazaƒ do kobiet internowanych w Go∏dapi oÊwiadczy∏: „[...]czas odosobnienia nale˝y wykorzystaç na pog∏´bienie wiary i utrwalenie swego dotychczasowegopost´powania [...]” (Informacja KW MO w Suwa∏kach z wrzeÊnia 1982 r. – w zbiorachprywatnych).325W ¸om˝y ju˝ 15 XII 1981 r. opieka spo∏eczna, pod kierownictwem El˝biety MiÊko, przygotowa∏apaczki dla rodzin internowanych (Relacja Danuty Wroniszewskiej).465