stan wojenny w polsce 1981–1983 - Archiwalny serwis Instytutu ...

przez dowódców oddzia∏ów (pododdzia∏ów), i to nawet dla ochrony mienia.W warunkach braku aktów jakiegokolwiek terroru ze strony obywateli lubgrup – taki przepis jest szczególnie ra˝àcy i prowokujàcy rozlew krwi” 95 .Prymas Józef Glemp – mimo oporu cz´Êci biskupów i duchowieƒstwa– konsekwentnie realizowa∏ jednak lini´ ∏agodzenia nastrojów i przekonywaniaPolaków do zaniechania czynnego oporu. Taka postawa, akceptowanazresztà przez zdecydowanà wi´kszoÊç ksi´˝y, wywo∏ywa∏a u cz´Êci dzia-∏aczy „SolidarnoÊci” rozgoryczenie, a nawet – o czym piszà w rozdzialepoÊwi´conym Podkarpaciu Dariusz Iwaneczko i Jan Pisuliƒski – stwierdzenia,˝e KoÊció∏ zdradzi∏ zwiàzek, ulegajàc w∏adzom. RównoczeÊnie jednakto w∏aÊnie diecezjà przemyskà rzàdzi∏ abp Ignacy Tokarczuk, b´dàcy bodajnajostrzejszym krytykiem stanu wojennego wÊród cz∏onków Episkopatu.Z kolei metropolita abp Henryk Gulbinowicz nie tylko przyjà∏ na przechowanie80 mln z∏ nale˝àcych do regionalnej „SolidarnoÊci”, ale te˝ zapewni∏schronienie jej przywódcom w pierwszych dniach stanu wojennego. Niektórzyduchowni posuwali si´ jeszcze dalej, stajàc si´ – jak tego dowodzichocia˝by przyk∏ad Stalowej Woli i ks. Edwarda Frankowskiego – faktycznymianimatorami dzia∏alnoÊci opozycyjnej. Duchowni nie byli te˝ wyj´cispod rygorów prawa stanu wojennego, choç przyznaç nale˝y, ˝e w∏adzerzadko decydowa∏y si´ na umieszczanie ksi´˝y w wi´zieniach. Dlatego dowyjàtków nale˝a∏y opisane poni˝ej przypadki benedyktyna z klasztoruw Tyƒcu, o. Franciszka Mazura, skazanego za kolporta˝ ulotek w Mielcu na6,5 roku pozbawienia wolnoÊci, czy te˝ ks. Boles∏awa Jewulskiego – proboszczaparafii w Po∏czynie Zdroju, który za wyg∏oszenie „wrogiego” kazaniaotrzyma∏ wyrok 3,5 roku pozbawienia wolnoÊci.Na drugim biegunie lokowali si´ ci duchowni, którzy zdecydowali si´na mniej czy bardziej otwarte udzielenie poparcia w∏adzom stanu wojennego.O takich przypadkach wspomina kilku autorów, jednak w ich oceniemo˝na mówiç raczej o – jak to wyrazi∏ Jaros∏aw Neja – „jednorazowychepizodach ni˝ o ukierunkowanej i d∏ugotrwa∏ej wspó∏pracy ksi´˝y z komisarzamiwojskowymi czy o ich zaanga˝owaniu w tworzenie OKON”.Po lekturze podrozdzia∏ów dotyczàcych losów KoÊcio∏a katolickiegow stanie wojennym widaç wyraênie, ˝e b∏´dem jest rozpatrywanie jego roli95Pismo sekretarza Episkopatu bp. B[ronis∏awa] Dàbrowskiego do premiera W[ojciecha] Jaruzelskiegow sprawie dekretu Rady Paƒstwa o stanie wojennym [w:] P. Raina, KoÊció∏ katolicki...,t. 3, s. 252.24