stan wojenny w polsce 1981–1983 - Archiwalny serwis Instytutu ...

– w wyniku milicyjnych strza∏ów ogieƒ zajà∏ chór i organy. Ludzie chwyciliza gaÊnice i szybko ugasili ogieƒ. [...] W koÊciele wybuch∏a panika,którà z trudem uda∏o mi si´ opanowaç. Mówi∏em stanowczo »prosz´ zachowaçspokój, stoimy na miejscu, prosz´ si´ opanowaç, nie dajmy si´sprowokowaç«. [...] Czynna napaÊç na koÊció∏ i wiernych, w dodatku podczasMszy Êw., pociàgn´∏a za sobà wielu rannych. By∏o ich kilkudziesi´ciu:13 wiernych mia∏o rany postrza∏owe, 17-letniemu ch∏opcu raca urwa∏adwa palce, podczas ataku na koÊció∏ jedna osoba dozna∏a zawa∏u serca(dzi´ki Bogu prze˝y∏a), a 20 osób zemdla∏o” 187 .Zatrzymanych, cz´sto zupe∏nie przypadkowych przechodniów, przewiezionodo komisariatów (nawet do Starogardu Gdaƒskiego), gdzie wieluz nich zosta∏o pobitych (dziewi´tnastoletni Andrzej Groth w wyniku pobiciaprzez zomowców straci∏ wtedy przytomnoÊç) 188 . W wyniku starç, któretrwa∏y prawie do pó∏nocy, rannych zosta∏o przynajmniej 20 manifestantów(dwóch trafi∏o do szpitala) oraz 34 zomowców 189 . BezpoÊrednim nast´pstwemmanifestacji majowych by∏y akcje strajkowe i protesty. 13 maja cz´Êçpracowników Stoczni Gdaƒskiej (na wydzia∏ach kad∏ubowych) i StoczniPó∏nocnej na kilkanaÊcie minut przerwa∏a prac´. Protest podj´∏a tak˝e za-∏oga Stoczni Remontowej „Nauta”, która odmówi∏a posi∏ku regeneracyjnego,oraz studenci Wydzia∏u Humanistycznego Uniwersytetu Gdaƒskiegoi Politechniki Gdaƒskiej 190 .W maju 1982 r. do manifestacji ulicznych dosz∏o tak˝e w Elblàgu. Ichorganizatorem by∏ Edmund Krasowski „Marcin”, któremu Zbigniew Bujakda∏ wczeÊniej pe∏nomocnictwo do organizowania tajnych struktur „SolidarnoÊci”Regionu Elblàskiego 191 . Od tej pory Krasowski sygnowa∏ wszystkiedruki i pisma ulotne zwiàzku s∏owami: „Tymczasowy PrzewodniczàcyNSZZ »SolidarnoÊç« Region Elblàg – Marcin”. Zarówno SB, jak i KomitetWojewódzki PZPR, który interesowa∏ si´ „Marcinem”, podejrzewali, ˝e187Relacja ks. Stanis∏awa Bogdanowicza, lipiec 2001 (taÊma magnetofonowa w zbiorach autora).188Relacja Zofii Lenartowicz, b.p. (mps w zbiorach autora); W. Turek, Kalendarium..., s. 289.189AP Gdaƒsk, KW PZPR, 1890, k. 39, Informacja o zagro˝eniu przest´pczoÊcià województwagdaƒskiego oraz zapobieganiu i zwalczaniu przest´pstw w okresie od grudnia 1981 roku do maja1982 r., 31 V 1982.190Ibidem, 453, b.p., Protokó∏ z posiedzenia Egzekutywy KW PZPR w Gdaƒsku w dniu 13 maja1982 r.191Relacja Edmunda Krasowskiego, maj 2002 (notatka z rozmowy w zbiorach autora); listZbigniewa Bujaka do „Marcina” (Edmunda Krasowskiego), 28 II 1985 (kopia w zbiorachautora), Bujak odniós∏ si´ w nim do sytuacji z wiosny 1982 r.526