stan wojenny w polsce 1981–1983 - Archiwalny serwis Instytutu ...

Nie zosta∏ te˝ internowany Jan Kozikowski, przewodniczàcy „SolidarnoÊci”w Kolnie, który po kilku dniach ukrywania zg∏osi∏ si´ 16 grudnia na milicj´9.Wojciech Kurelski, przewodniczàcy Komisji Zak∏adowej NSZZ „SolidarnoÊç”w ¸om˝yƒskich Zak∏adach Przemys∏u Bawe∏nianego „Narew”,13 grudnia by∏ w Katowicach. Internowano go zaraz po powrocie, 17 grudnia10 . W dniu wprowadzenia stanu wojennego nie uda∏o si´ tak˝e internowaçprzewodniczàcego Zarzàdu Regionu Pojezierze NSZZ „SolidarnoÊç” LechaBiegalskiego i cz∏onka Zarzàdu Regionu Romualda ¸anczkowskiego 11 .Po przes∏uchaniach oficerowie Êledczy przedstawiali zatrzymanym dopodpisu deklaracje lojalnoÊci wobec paƒstwa oraz decyzje o internowaniu 12 .Osoby z Bia∏egostoku i z ¸om˝y przewieziono do bia∏ostockiego aresztuÊledczego przy ul. Kopernika. Internowani z Suwalskiego zostali podzieleniwed∏ug p∏ci: m´˝czyêni trafili do wi´zienia przy ul. Wojska Polskiego w Suwa∏kach,kobiety – do tamtejszego aresztu Êledczego. Tej nocy internowanow regionie 103 osoby (43 w Bia∏ostockiem, 34 w Suwalskiem i 26 w ¸om˝yƒskiem).Oprócz akcji internowaƒ w ca∏ym regionie trwa∏a operacja „Klon”,polegajàca na prowadzeniu przez SB „rozmów ostrzegawczych” z wybranymiwczeÊniej osobami i uzyskiwaniu od nich deklaracji lojalnoÊci. W województwiebia∏ostockim do takich rozmów wytypowano przed stanem wojennym67 osób, a w trakcie jego trwania do listy dopisywano setki kolejnychnazwisk. Niektóre osoby odmawiajàce podpisania deklaracji internowano,mimo ˝e nie by∏y obj´te planem zatrzymaƒ 13 . SpoÊród zatrzymanych funkcjonariuszeSB werbowali tajnych wspó∏pracowników 14 .9SB odstàpi∏a od internowania Kozikowskiego, który mia∏ piàtk´ ma∏ych dzieci (RelacjaJana Kozikowskiego, wrzesieƒ 2001 – w zbiorach OBEP IPN Bia∏ystok; C. Brodzicki, Moja∏om˝yƒska „SolidarnoÊç”, Warszawa 1999).10Relacja Danuty Wroniszewskiej na podstawie osobistego dziennika (w zbiorach OBEPIPN Bia∏ystok).1113 grudnia obaj uczestniczyli w posiedzeniu KK w Gdaƒsku. ¸anczkowski zosta∏ internowany6 I 1982 r., Biegalski ukrywa∏ si´ do 11 VIII 1983 r., kiedy to zg∏osi∏ si´ do Prokuratury Wojewódzkiejw Suwa∏kach (AIPN, MSW II, 17/IX/231, t. 46, k. 262, 368, Analizy sytuacji polityczno--operacyjnej województwa suwalskiego dla Dyrektora Gabinetu Ministra Spraw Wewn´trznych, b.d.).12Podpisanie „lojalki” nie by∏o równoznaczne z natychmiastowym zwolnieniem do domu.13Np. dr. Stanis∏awa Prutisa czy Jana Gryk´ z Bia∏egostoku (AIPN Bia∏ystok, DUOP, Materia∏ygrupy operacyjnej, 0044/223, b.p., Informacja dot[yczàca] realizacji zadaƒ w stosunku doNSZZ „SolidarnoÊç”, [1981]). Do 10 II 1982 r. w ramach akcji „Jod∏a” i „Klon” w województwiebia∏ostockim przeprowadzono 458 rozmów ostrzegawczych.14Po 13 XII 1981 i na poczàtku 1982 r. bia∏ostocka SB pozyska∏a do wspó∏pracy 38 tajnychwspó∏pracowników, w tym 6 pracowników etatowych Zarzàdu Regionu i 10 cz∏onków komisji415