ortak_miras_final

Selcan Hatun)” tanımlaması, savaşçı kadın ve yönetici
kadın elbisesinin sarı olduğunu göstermesi bakımından
dikkate değerdir (Genç 1997: 32-33).
Daha yakın dönemlerde sarı renk kültürümüzde olumsuz
bir anlam kazanmaya başlamıştır. Sarı; renksizleşmek veya
renkteki ve özellikle ten ve dış görünüş rengindeki koyuluğun
azalıp, kaybolmasını ifade etmek için kullanılmaktadır.
Bu durumda “sararıp, solmak” veya “sararmak” ifadeleri
kullanılmakta ve sararan kişiler için bu durum hastalık
alameti, işareti anlamlarında değerlendirilmektedir. Bir
kan hastalığı adının da “sarılık” olduğunu belirtelim.
Sarı renk olumlu anlamlarda; tacı ve tahtı, bir yön adı
olarak merkezi veya ortayı, güç ve savaşçı olmayı ifade
ederken; olumsuz anlamda hastalık ve üzüntünün işareti
olarak kullanılmaktadır.
4. Gök(Mavi):
Bir söz olarak ve bir renk adı olarak “gök” Türkler tarafından
kullanılan en eski sözlerden ve renklerden biridir.
Eski Türk inanç sistemi olan Kamlık inancı veya daha
genel adıyla Şamanizm esas itibariyle “Gök Tanrı” inancı,
yani yaratıcının gökyüzünde bulunduğunu kabul eden bir
inanç sistemidir. Eski Türk inanç sisteminde üçlü bir sistem
vardır; “gök, yer ve yeraltı”. Buna göre; yaratıcı tanrı
“Gökyüzü” adı verilen yerde, insan “Yeryüzünde”, insana
kötülük eden erlik ise “Yeraltı”nda bulunmaktadır. Bu
üçlü sistemden de anlaşılacağına göre; “Gök” kutsal olanla
ilişkilidir ve tanrısal olan, kutsal, iyi olan, ilk olan gökyüzündedir
veya oradan yeryüzüne ve insana gelmektedir.
Bunlara göre Türk kültüründe “Gök; Tanrısal olmayı, kutsalı,
gökyüzünü, ilkliği, doğumu, gücü, kudreti, korumayı
ve doğuyu” sembolize eden anlamlara sahip olmuştur.
Gök sözünde ve gök renkte bulunduğunu düşündüğümüz
bu anlamların bir kısmı unutulmuşsa da bir kısmı halen
günümüzde kullanılmaktadır.
Gök renkteki tanrıya ait olma eski Türk inanç sistemi olan
Kamlık inancında vardır. Kamlar yaptıkları ayin ve törenlerde
gökyüzüne yükselmeye çalıştıkları gibi, ölen bir
kişinin ruhunu tanrı katı olarak kabul ettikleri gökyüzüne
göndermeye çalışırlar. Gök renk kutsal olanı da temsil
eder. Yaratıcı tanrı gökyüzünde bulunduğu için göğe ait
olan, tanrıya aittir ve dolayısıyla onun rengi olan gök renk
de kutsaldır. Bu sebeple ayin yapılırken, dua edilirken ellerin
göğe açılır (Ögel 2000:457-469).
Yine Türk boylarının ilk defa birleşerek kurdukları devlet
ve imparatorluğun adı “Göktürk” veya “Köktürk” adını almıştır.
Bu devlet hem ilk olma durumunu hem de kendinde
tanrısal bir öz bulunduğunu ifade etmesi bakımından
önemli olduğu kadar tarihte Türk adını taşıyan ilk Türk
of these meanings in the word and color of Gök or Sky are forgotten,
some are still being used today.
Belonging to the Sky God is seen in the belief of Shamanism in the
ancient Turkish belief system. Shamans try to send the soul of a
deceased person to the sky and they try to rise to the sky in rituals
and ceremonies. The sky also represents the sacred color. Because
the creative god is in the sky, whatever belongs to the sky, it belongs
to the god and therefore the color of the sky which is its color is also
holy. For this reason, while the ritual is being held or people make
prayers, they open and raise their hands to the sky (Ögel 2000:457-
469).
Again, the name of the state and empire that Turkish tribes united
for the first time together was named as “Göktürk” or “Köktürk”.
This state is noteworthy in that it is the first Turkish state to bear
the Turkish name in history as far as it is important in terms of
both being first and being a divine essence in itself. The fact that the
flag of this state has been made on a blue ground with the pattern
of “Gök yeleli kurt or bozkurt (a mythological sacred wolf )” and
the flag shows that the sky god, the sky, the first and being strong
are all integrated in it.
Sky color symbolizes being first and birth. Raw vegetables and
fruits are named as ‘’gök’’ in turkish language. So the first state of
the plant is “gök” menaing immature. For this reason, it is used to
express the word ‘’göğermek’’ for the germination state of the plant
emerging from the soil, the ripening of the crops, getting rich of the
soil, indicating the first appearance of the fruit in the branches of
trees. It is also used in the sense of trying to come out of it and at
the same time in the sense of rising towards God. This can be also
seen in the example of the bird name such as ‘’güvercin (pigeon in
english) meaning a bird trying to go to the sky in turkish.
At the same time the color of the sky (blue) has become the color of
power and strenght. After the iron burns and it is time to be forged,
it is put into the water. Then the color of the water turns to blue
in the forging process. As a nation that has functioned and forged
the iron since the earliest times, the Turks observe this situation in
a rather ancient period and the legendary heroes swear by saying
‘’Gök girsin, kızıl çıksın’’(means that the sword enters into his body
as a blue one, but it comes out of the body as bloody). Here, the term
“gök” refers that the sword or similar war tool enters into the body
and a person becomes dead after the blood flows out of the body.
As a direction name or symbol in Turkish culture, sky symbolizes
the east. The first thing in the sphere before sunrise is “sky”. For this
reason, it is also used to express the appearance of the first signs of
the sun, which isin the direction of the east and so it is called with
the blue color.
All of these show in the Turkish culture that the sky has a meaning
that symbolizes divinity, creation, power, birth and the first state.
The word ‘’gök’’ has been lived in the Turkish dialects and its divin-
Colors
101
Renkler