ortak_miras_final

ile. Nasreddin Hoca’yı benzersiz kılan da budur. Nasreddin
Hoca bu yönüyle dünyada tektir. Anadolu insanı
tarafından paylaşılamayan Nasreddin Hoca, aynı şekilde
Özbekistan’da adeta bir millî kahraman gibi algılanır, tanınır
ve bilinir. Orada “Afandi” adıyla bilinen hocanın fıkralarına
“latifa” denilir. Özbek halkı onu o kadar çok sever
ki bu ilgi ve sevginin simgesi olarak Buhara’da eşek üzerinde
bir de muhteşem anıtı yaptırılmıştır. Onun bilgelik
dolu fıkraları büyük küçük herkesi sarıp sarmalar. “Hoca
bir gün…” diye başlayan fıkralar herkesin dikkatini çeker.
Onun fıkralarındaki bazı ifadeler, neredeyse birer atasözü
veya deyim haline gelmiştir. “Ye kürküm ye, bindiğin dalı
kesmek, parayı veren düdüğü çalar” yediden yetmişe herkesin
hem güldüğü hem de ibret aldığı kıssalardır.
Fıkralar hem bir yandan yaşamın garip ve tezat durumlarının
anlatısal olarak normalize edilmesini ve anlamlandırılması
işlevini görürken, öte yandan adeta bir yargı ve cezalandırma
mekanizması olarak işlev görürler. Fıkralar bu
yönleriyle insani ilişkileri düzenler ve toplumsal yaşamın
düzenine, bütünlüğüne katkı sağlarlar. Bunlarla birlikte
fıkralar gülme ve eğlendirme işlevleriyle gündelik yaşamın
ağırlığı, kontrol edilemezliği, zorluğu ve karmaşası karşısında
insanlara bunlarla baş etme ve etkilerini bertaraf
etme imkânı sağlarlar. İnsani iletişim ve etkileşimin sağlanmasında
pek çok birleştirici mekanizma vardır; ancak
hiçbiri gülmenin yarattığı olumlu ve motive edici etkiyi
sağlayamaz. Bu yönüyle fıkralar bir toplumun ruh, akıl ve
davranış sağlığını garanti altına alan ve süspansif etki yaratan
terapatik baş etme mekanizmalarıdır.
only person from this aspect in the world. Nasreddin Hodja, who
can not be shared by Anatolian people, is perceived and known as a
national hero in Uzbekistan. He is known with the name of “Afandi”
in there and his anecdotes are named as “latifa”. The Uzbek people
love him so much that they built a magnificent monument in
Bukhara that he sit on the donkey as a sign of interest and love. His
wise anecdotes are liked by everyone. The anecdotes starting with
“ One day Nasreddin Hodja...” attract the attention of everyone.
Some expressions in his anecdotes have almost become proverbs or
idioms. “Ye kürküm ye (clothes make the man) , bindiğin dalı kesmek
(kill the goose that lays the golden egg), parayı veren düdüğü
çalar (he who pays the piper calls the tune)” are the anecdotes that
young and old alike both laugh and hold up as an example.
On the one hand, they are regarded as the strange and contradictory
functions of life semantically as normalization and sense-making;
on the other hand, they act as a mechanism of justice and punishment.
The anecdotes arranges human relations with this aspect
and contributes to the order and integrity of social life. Together
with these, the anecdotes give people the opportunity to cope with
and to eliminate their influence in the face of the uncontrollability,
difficulty and complexity of everyday life with their functions of
laughing and entertaining. There are many unifying mechanisms
in providing human communication and interaction; but none
can provide the positive and motivating effect that smile creates. In
this regard, the anecdotes is a therapeutic response mechanism that
guarantees the soul, mind and behavior of a society and creates a
suspensive effect.
Oral Culture and Tradition
537
Sözlü Kültür ve Gelenek