ortak_miras_final

Common Heritage
486
Ortak Miras
kılınarak ona sevap getirecektir. Eğer bu kilimler camilere
serilmeseydi bugün elimizde kalan halı, kilim vb. dokuma
yaygı örneklerine oldukça az rastlanabilirdi.
Türkiye’de 20. yüzyılın ikinci yarısına kadar halı, kilim,
cicim, zili-sili ve diğer düz dokumalar halkın kendi ihtiyacı
ve özellikle çeyiz için dokunduğu gibi satmak için de
dokunuyordu. Ticari bir meta değeri taşıyan bu mallar ihtiyaç
için alınıp satılıyordu. Çünkü yaşam tarzının gereği
olarak halı kilim ve diğer düz dokuma eşyalar gündelik hayatın
vazgeçilmezleri idi. Tarım ve hayvancılıkla geçinen
köy halkı nüfusun çoğunluğunu meydana getiriyordu. Bu
köy ve yayla arasında geçen hayat tarzında ve hatta şehir
evlerinin döşeme tarzında da halı kadar kilim vb. dokumalar
da vazgeçilmez eşyalardandır. Türk-İslam hayat tarzının
gereği olarak bağdaş kurup yere veya sedire oturan
Türkler ve diğer doğu halklarının kültürü gereği bir zengin
bir şehir konağı tamamen halılarla döşenir, mütevazı
bir evlerde ise misafir odaları halı, diğer odalar kilim vb.
düz dokumalarla döşenirdi. Yer yaygısı, duvar askısı, seccade,
sedir örtüsü, minder, yastık, yüklük perdesi, kapı
perdesi, çuval, heybe, torba, kaşıklık, hatta kış günlerinin
vazgeçilmez dış giyim eşyası aba ve daha sayabileceğimiz
birçok eşya bu dokumalarla üretilmiş hala üretilmektedir.
Alaçuvallar havsız ilme veya kayma atkılı bezeme tekniğinde
dokunan yoğun emek ve ince hesaplı yanışlara sahip
dokumalardır. Bunlar Türkmen kızının gelin giderken
hemen arkasındaki deve ya da at üzerinde taşınan, çeyizini
içine koyduğu ve bütün maharetini sergilediği zengin
nakışlı-yangışlı dokumalardır. Bu çuvallar her bordüründe
farklı yanışlarıyla halk şiirindeki her dörtlükte farklı sözlerin
kafiyeli dizelerini ve arasındaki nakaratları hatırlatmaktadır.
Aynı zamanda bu yanışlar bir Yörük kızının
geleceği ile ilgili zengin ve renkli hayal dünyasının, kuracağı
yuvanın bolluk bereket, sevgi ortamı beklentisinin
ifadesidir. Türkmen kızının okumayı yazmayı bilmediği
dönemlerde dokunan çeyiz çuvallarına yazdığı şiirleri, gelin
giderken herkes hayranlıkla okurdu. Günümüzde şiirler
kâğıt üzerine yazılalı çeyiz çuvallarına yazılmaz oldu ve
20. yüzyılın ikinci yarısında bu zenginlik göreceli olarak
azaldı.
Yük çulları yaylaya göçerken taşınan eşya yüklü develerin,
karaçadırda da dizilen yük üzerine örtülür ve gece de battaniye
olarak kullanılır. Bunlar tamamen yün, ince dokulu,
seyrek desenli cicim dokumalardır. Yangışlı yaygı çulları
ise çözgü ve atkısı kıl olduğu için nem çekmez, böcek,
bakteri barındırmaz, hem dayanıklı hem de sağlıklıdır. Kısaca
ifade etmek gerekirse Türkmen-Yörükler hayatlarını
devam ettirebilmek için hem kullanışlı malzemeyi temin
edebilecek ortamı yaratmayı bilmiş, hem de o malzemeyi
sanata dönüştürüp kendilerine zevkli yaşama ortamı
hangers, prayer rugs, cedar covers, cushions, pillows, curtains, door
curtains, sacks, saddlebags, bags, spoon holder and even indispensable
clothes for winter days were made and have been still made
with these weavings.
‘’Alachuval’’ (Eleborated sacks) are woven fabrics with intensive labor
and finely balanced patterns made in the technique of napless
knot or saddle back. These are the rich embroidered weavings that
are carried with camels or horses immediately behind the bride and
put in their dowery in their full capacity after Turkmen girls marries.
These sacks reminds the rhymes and rhymed lines of folk poetry
with their different patterns in every borders. At the same time,
these patterns are the expression of richness and colorful dreams
about the futures of a nomadic girl, the abundance, the expectation
of the love. When the bride goes out of the father house, people read
her feeling with admiration in the patterns of the carpets and rugs
which are woven by the Turkmen girl who is not able to read or
write. Nowadays, poems can not be written on the sacks for dowery
since it is written in the paper and in the second half of the 20th
century this richness has been relatively reduced.
The sacks are laid over the goods laden camels that are used while
moving to the summer range, they are also laid over the goods in
the black tent and used a blanket at night. These are completely
wool, fine-textured and open-textured cicim weavings. Patterned
ground cloth is not humectant fabric and does not contain insect
and bacteria and. It is both durable and healthy. Briefly stated,
the Turkmen and the Yoruks both know how to create an environment
in which they could provide useful materials in order to