ortak_miras_final

nasıl uygun görürlerse ona göre iş edelim” demesi (Ergin
1989: 124); Kanglı Koca’nın oğlu Kan Turalı’ya kız aramaya
çıktığında, yanına ak sakallı pirleri alması (Ergin
1989: 185); Şeceri-i Terâkime’de, ‘Oğuzların atası, tamam
bilicisi’ Korkut Ata’nın Tuman’ın evlenmesine yardımcı
olması (Ergin t.y: 61,62); Manas Destanı’nda, Temir
Han’ın, Kanıkey’i Manas’a vermeden önce alp vezirlerine
danışması (İnan 1972: 54) bu geleneğin bilinen en eski
örnekleridir. Evlenme olayının, Hun Türklerinden başlayıp
Oğuz, Altay, Yakut, Kazak, Uygur. Türkmen, Gagauz,
Âzerî, Mamuşa, Dobruca, Ahıska, Kerkük (Radloff 1986:
174; İbn Fazlan Seyahatnamesi 1975: 32; İzgi 1982: 258;
Önal 1995: 76; Güngör 1992: 8; Çelik 1994: 20, Hacılı-İdrisi
1993: 22; Tokatlı 199: 33) gibi pek çok Türk
topluluğunda ‘aracı’ yardımıyla gerçekleştirilmesi, fonksiyonunu
günümüzde de koruyan bu geleneğin süreklilik
vasfını kanıtlamaktadır. 2
Kız isteme sırasında, hayırlı sonuca ulaşabilmek için, söze,
dinî yükümlülük ve kudsiyet ifade eden “Allah’ın emri,
Peygamberin kavliyle kızınız....ı, oğlumuz...a istiyoruz”
kalıp ifadesi ile başlanır. İlk örneğine Dede Korkut Hikâyeleri’nde
(Ergin 1969: 64,140) rastladığımız dinî sorumluluk
taşıyan bu ifade, Allah tarafından emredilen, Hazreti
Muhammed’in sünneti olan evliliğin, Peygamber’in
sözüyle teşvik edildiğini göstermekte ve bir anlamda sosyal
yaptırım gücünü de yansıtmaktadır.
Türk evlenme geleneğinde uygulanan başka bir âdete göre
de, kız evine istemeye gidildiğinde, araya soğukluk girip
işlerin ters gitmemesi, tatsız olayların yaşanmaması için,
isteme işinin olumlu sonuçlanmasını isteyen kız evi tarafından,
dünürcülere acı kahve, soğuk su gibi ikramlardan
kaçınılır; ‘ağız tadını’ simgeleyen tatlı, şeker, lokum, çay,
gibi yiyecek ve içecekler sunulur.
Erkek tarafı isteme konusunda kız evinin olurunu alınca,
söz kesme için gün kararlaştırılır. Kız isteme işinin olumlu
sonuca ulaştığım gösteren söz kesme, evlilik müessesesinin
şifahî ilk belgesidir. Ayrıca, gençlere alınacak eşyalar, başlık,
düğün tarihi gibi konular üzerinde konuşulup karara
varılır. Kız ve erkek aileleri arasında akrabalık bağlarının
kurulmasında temel vazifesini gören ‘söz’de, ele alınan
konulardan biri de ‘başlık’tır. Yazılı kaynaklarda ‘kalın’
olarak geçen başlık ile ilgili kelimelere VIII. yüzyıldan
itibaren rastlamaktayız (Suci Yazıtı-Orkun 1987: 156;
Divânü Lûgat-it-Türk-Atalay 1985: III, 371-372). Söz
kesmede konuşulup karara bağlanan başlık (Derleme Sözlüğü
1993: II, 562), bazı bölgelerde ‘ağırlık’ (Yeni Tarama
Sözlüğü: 1988: 1,3), ‘ağırlık bitirmek’ (Derleme Sözlüğü
• 2 Düğün konusunda ayrıntılı bilgi ve kaynakça için bakınız, Türk Düğün
Geleneği İçinde Karakeçili Türk Düğünü, Gülin ÖĞÜT EKER, Basılmamış
Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara,
1998: 1-516).
as the ancestor of Oguzs helped Tuman marry. (Ergin t.y: 61,62);
in Manas Epic, Temir Khan consulted alp wizards before giving
Kanikey to Manas(İnan 1972: 54). In numerous Turkic communities,
the event of marriage occured by means of mediation firstly
in Hun Turks and also in Oguz, Altai, Yakut, Kazakh, Uyghur,
Turkmen, Gagauz, Azerbaijani, Mamusha, Dobruca, Ahiskan,
Kirkuk (Radloff 1986: 174; İbn Fazlan Seyahatnamesi 1975:
32; İzgi 1982: 258; Önal 1995: 76; Güngör 1992: 8; Çelik 1994:
20, Hacılı-İdrisi 1993: 22; Tokatlı 199: 33) communities, so this
means that this tradition, which still preserves the function today,
proves its feature of continuity.
During the event, in order to reach to the propitious sequence, the
word starts with the pattern expression which expresses the religious
obligation and the holiness “In accordance with the Allah’s
order and along with the utterance of our Prophet we ask for your
daughter’s hand for our son”
This expression, bearing religious responsibility that we firstly encountred
in Dede Qorqut Epics (Ergin 1969: 64,140), demonstrates
that the marriage that ordered by God, the sunnah of the
Prophet Muhammad, has been encouraged by Prophet, and in a
sense, reflects the efficiency of social sanction.
In accordance with another custom applied in the Turkic marriage
tradition, in the case of asking for the girl in marriage, in order
to avoid loosing contact and the wheels falling off and unpleasant
events, the bride’s house that expecting a positive result from the
event avoides offers such as bitter coffee, cold water to the dünürs(
father- and mother-in-laws).Instead, food, and drinks such as
sweet, candy, delight, tea, are served as a symbol of ‘relish’.
When the bridegroom side gets the approval from bride’s house
about to ask for, then the date is fixed for the betrothal day. The
betrothal, which designates that the affair of asking for the girl in
marriage has reached the positive result, is the first verbal document
of the marriage institution. In addition, both sides discuss the topics
such as the stuff to be purchased for the young couple, başlık -bride
wealth ( also known as bride price or bride token, is an amount
of money or property or wealth paid by the groom or his family to
the parents of a woman upon the marriage of their daughter to
the groom), wedding date, and so on. One of the topics discussed
is the subject of ‘ bride wealth ‘ that is handled on the betrothal
day, which has an essential role in the establishment of kinship ties
between two families. The words related to the bride wealth, which
occurs as “kalın” (leave). in written sources, we have encountered
it come as from the 8th century. (Suci Yazıtı-Orkun 1987: 156;
Divânü Lûgat-it-Türk-Atalay 1985: III, 371-372). Bride wealth
that discussed and agreed on during betrothal, (Derleme Sözlü¬ğü
1993: II, 562), in some regions it is also expressed by the words
‘ağırlık’ (New Scan Lexicon 1988: 1,3), ‘ağırlık bitirmek’ (Compilation
Lexicon 1993: 1.91), ‘worth, rope’ (Example 1977: 201).
Such sayings, in the writings of Sucio, “... kızımın kalınsız bir-
Wedding
23
Düğün