ortak_miras_final

Common Heritage
124
Ortak Miras
Türkmenistan’daki örnekleri biraz daha uzun olup daha
kaba bir sese sahiptir Evliya Çelebi, meyden “Türkmen
kamışlı düdüğü” olarak bahseder ve Orta Asya’da “belban,
balaban” adıyla bilindiğini söyler. Uygur Türkleri arasında
kullanılan ve düz tutularak çalınan sekiz delikli “baliman”
da (Arslan-Öger, 2007: 79) aynı tür çalgılardandır.
Türk ortak müzik kültürünün önemli müştereklerinden
biri de telli sazlardır. En eski yazılı kaynaklardan itibaren
izlendiğinde geniş bir adlandırma yelpazesine sahip olan
telli sazlar, genellikle kutlu olduğuna inanılan ağaçlardan
oyulup, rüzgâr yeleli atlardan alınan kıllarla yapılan tellerin
takıldığı ve kutsal bir anlamın yüklendiği halde kullanılagelir.
Bu sazların köklerinde Türk atlı kültürünün düşünce
ve izlerinin yattığı, hepsinin “at kılının seslerine vurgun ve
bağlı” oldukları belirtilir. Türklerde, ilk olarak orta çağda
Orta Asya’da yapılan kazılarda bulunan duvar resimlerinde
yaylı çalgıların izlerine rastlanmaktadır. İnsanların
müzikle olan iletişimlerini ilk olarak doğada duydukları
sesleri taklit ederek gerçekleştirdikleri düşünülmektedir.
“Esen rüzgârların, sazlıklardaki kırık kamışlara çarparak
çıkarmış oldukları ıslık seslerini, onların da taklit ettikleri,
üzüntülü ve sevinçli günlerinde çıkarmış oldukları seslerin
ilk müzik duygularını verdikleri tahmin edilmektedir.” İlk
Türkler, avlanmak veya savaşmak için kullandıkları okun
yaydan fırlarken çıkardığı sesten esinlenmişler ve bunu bir
çalgı gibi kullanmışlardır (Gazimihal, 1958:5-7).
Kopuz, telli sazların en eskisidir. Tedavi amaçlı ve kötü
levi Sema Ceremony (Whirling Dervishes Ceremony, The Mevlevi
Sema Ceremony is proclamated as an Intangible World Heritage
in Traditional performing art social practices themes by UNESCO
in October 2005) It is one of the main indicators of Turkish-Islamic
culture in the Turkish world with the same meaning and
functions.
Another wind-blown instrument called “tulum (bagpipe) “ or “tulum-zurna
(bagpipe-horn)” in Anatolia is an example of Turkish
common music culture. It is manufactured by using a ram or a kid’s
pelt that removed without punctured and deformed, and first the
neck part of pelt is blocked, and then a nuzzle is tied into one arm,
and a “çiftedouble” (a wind folk instrument from ) is also tied into
other arm. (Özbek, 1975: 92). The origin of this instrument dates
back to the centuries of before Christ (B . C ). An example of a
similar double-pipe pattern in Anatolia was discovered in excavations
in Hungary and was ascertained to belong to the Avar Turks.
Samples of the same instrument also exist in Turkestan, with the
name of “koşney”. Bagpipe also common among the Kyrgyz Turks.
It is necessary to add to these wind instruments the “mey” in Anatolia,
“balaban” in Azerbaijan, and the instrument known as
“bulaman, baliman” in Turkmenistan and other Turkish regions.
“Mey”, seems like pipe, composed of a body and a sound producer
flat reed nozzle which is attached to the mouth side, is one of
the indispensable instruments for small and indoor spaces with its
weightlessness and mat voice. (Özbek, 1975:92). Whether there
are some varieties made of hard wood such as hornbeam, walnut,
but the most widely-accepted one is made of plum trees. Mey is