ortak_miras_final

Common Heritage
556
Ortak Miras
zaviyelerde yolculara çorba verilişinin anlatıldığı bölümler
vardır. Konukseverliğin köylere yansıması ise “köy odaları”
veya “köy konakları” kurumuyla olmuştur. Camilerde
veya köyün herhangi bir yerinde inşa edilen köy odaları,
her gün bir aile tarafından yemek çıkarılan ve yolcuların,
konukların serbestçe ve rahatça kalmasını sağlayacak bir
ortam oluşturmuştur. Günümüzde köylü veya kentli olsun
evlerde en titiz biçimde korunan, temiz yatak ve çarşafları
hazır bulundurulan, en nezih yemek takımlarıyla düzenli
ve “gizlence” tutulan odalar da “misafir odaları”dır. Evlerin
kadınları bu hususta biraz gösteriş kısmına ağırlık vermiş
olsalar da geleneksel hassasiyetleriyle odaları her an konuk
gelecek biçimde hazır tutmaktadırlar.
Konukseverlik, Türk kültürünün en eski ve yaygın normlarından
biridir. Ne var ki konukseverliğin edilgen yapısı
ve konuğa karşı aşırı ilgi boyutu, bir ucu yabancı hayranlığına
kadar uzanan ve hatta yabancılaşmalara yol açan
bir özellik de taşımaktadır. Bu durumun, bir yandan tarih
boyunca Türklerin her kültürle uyumlu yaşayabilme yeteneklerini
geliştirmek gibi olumlu bir yönü varken diğer
taraftan özellikle aydın bazında yabancılaşmaların önünü
açtığı gerçeği de unutulmamalıdır. Ev sahibi ile düşmanlık
sözlerinin Batı dillerinde karşılığı olan “host” ve “hostility”
kelimeleri arasındaki etimolojik ilişki, konuğu “öteki”
olarak tanımlayan konukseverlik fikriyle uyuşmaktadır.
Bu ötekilik, ev sahibini tehdit eden bir düşmanın ötekiliği
de olabilir. Ev sahibi ile konuk arasındaki bu durum,
Kant tarafından konukseverliğin sömürgecilik tarafından
kötüye kullanımı olarak da yorumlanmıştır. Çünkü sömürgeciler,
yabancı bir ülkede konukluk haklarının ötesine
geçebilmekte, egemenlik dayatabilmektedirler. Batı’da
Immanuel Kant, Emmanuel Levinas ve Jacques Derrida
gibi felsefecilerin “konukseverlik” kavramını etik olarak
güncel yorumlamalara ve değerlendirmelere tabi tuttuğu,
özellikle son dönem felsefecilerinden Derrida’nın konukseverliği
bütün düşünce boyutlarıyla ve bilhassa da güncel
siyasi bağlamda “göçmenlere ve mültecilere davranma biçimi”
olarak değerlendirdiğini söyleyebiliriz. Türk düşünce
ve sanat dünyasında ise, kültürümüzün temel değerlerini
felsefi açıdan değerlendirme ve yorumlamada önemli
eksikliklerimiz olduğunu kabul etmekle birlikte güncel
sorunlara karşı çözüm üretmede bu geleneksel değerlerden
üstünkörü de olsa faydalanmaların gerçekleştiğini de
belirtmeliyiz.
KAYNAKÇA
• K. Berkeliyev (1983). Türkmen Nakılları ve Atalar Sözi, Aşgabat: Ilım.
• Mırat Çarıyev (2005). Türkmen Halk Nakılları, Aşgabat: Miras.
• Özkul Çobanoğlu (2004). Türk Dünyası Ortak Atasözleri Sözlüğü, Ankara:
AKM Yayınları.
• İsmail Hami Danişmend (1982). Garb Menba’larına Göre Eski Türk Seciyye
ve Ahlâkı, İstanbul: İstanbul Kitabevi Yayınları, (3. Bs.).
on the camps or anywhere in the village, provide an environment
where food is prepared by a family every day and that the guests can
stay freely and comfortably. Today, no matter they are in the village
or the urban, the most of people have “guest rooms” with clean
bedding and linens as well as readily available and these have the
most elegant dining sets and are regularly kept rooms. Even though
the women of the houses have emphasized a little bit of show off on
this subject, they keep the rooms ready to come at any time with
their traditional sensitivity.
Hospitality is one of the oldest and widespread norms of Turkish
culture. However, the passive nature of hospitality and the overwhelming
interest to the guest in the country also carry a trait
that extends to some kind of foreign admiration and even leads
to alienation. It should not be forgotten that this situation has a
positive aspect to improve the ability of the Turks to live in harmony
with all cultures throughout history, while the other side, it
makes them alienate especially on the basis of the intelligentsia. The
etymological relationship between the host and hostility words in
the Western languages matches the idea of hospitality, which defines
the guest as “the other”. This otherness may also be an enemy
threatening the landlord. This situation between the host and the
guest has also been interpreted by Kant as the abuse of the hospitality
by colonialism. Because colonialists can go beyond their right
in the foreign country where they are hosted, they can impose sovereignty.
We can say that hospitality has been subjected ethically to
contemporary interpretations and evaluations by philosophers such
as Immanuel Kant, Emmanuel Levinas and Jacques Derrida in
the West and especially of late-period philosopher Derrida’s hospitality
is evaluated as ‘’the way of behaviour to the immigrants and
refugees’’ in all forms of thinking and especially in their current
political context. In the world of Turkish thought and art, while acknowledging
that we have important deficiencies in philosophical
evaluation and interpretation of the basic values of our culture, we
should also emphasize that we benefit from these traditional values
in the terms of not producing solutions to current problems even if
it is cursory.
REFERENCES
• K. Berkeliyev (1983). Türkmen Nakılları ve Atalar Sözi, Aşgabat: Ilım.
• Mırat Çarıyev (2005). Türkmen Halk Nakılları, Aşgabat: Miras.
• Özkul Çobanoğlu (2004). Türk Dünyası Ortak Atasözleri Sözlüğü, Ankara:
AKM Yayınları.
• İsmail Hami Danişmend (1982). Garb Menba’larına Göre Eski Türk Seciyye
ve Ahlâkı, İstanbul: İstanbul Kitabevi Yayınları, (3. Bs.).
• Cihangir Doğan (2007). “Kazak Türklerinde Konukseverlik ve Konuk
Ağırlama”, Sosyoloji Konferansları Dergisi, (36), 28-44.
• Ali Duymaz (1999). Dede Korkut Kitabı’nda Hüner ve Erdem Kavramları
Üzerine, IV. Türk Dünyası Yazarlar Kurultayı 5-6 Kasım 1998 Bildiriler,
Ankara: İLESAM Yayınları.
• Kudret Emiroğlu (2001). Gündelik Hayatımızın Tarihi, Ankara: Dost Kitabevi
Yayınları.
• Muharrem Ergin (1989). Dede Korkut Kitabı I Giriş-Metin-Faksimile, Ankara:
Türk Dil Kurumu Yayınları, (2. Bs.).
• Suraiya Faroqhi (2005). Osmanlı Kültürü ve Gündelik Yaşam Ortaçağdan
Yirminci Yüzyıla, Çeviri: Elif Kılıç, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, (5. Bs.).
• Baymuhammet Atalıyeviç Garrıyev (1959). Magtımgulı, Aşgabat: