ortak_miras_final

Common Heritage
24
Ortak Miras
1993: 1,91), ‘bedel, halat’ (Örnek 1977: 201) kelimeleriyle
de ifade edilmektedir. Suci Yazıtı’nda geçen “...kızımın
kalınsız birtim, kızımı kalınsız verdim” (Orkun 1987:
156) cümlesi; İbni Fadlan Seyahatnamesi 1975: 32);
Dede Korkut Hikâyeleri’nde Kan Turalı’nın “Altın akçe
mi ister katır, deve mi ister?” (Ergin 1969: 137) sözleri,
kalın/başlığın Eski Türklere kadar uzanan çok eski ve köklü
bir gelenek olduğunu göstermektedir. Evlenecek kızın
ve yeni oluşturulacak ailenin maddî ve manevi huzurunu,
rahatlığını sağlayan başlık, boşanma durumunda (geçimsizlik,
sadakatsizlik, kısırlık gibi sebeplerle) haksız olan
kadın olduğu takdirde, erkek evine iade edilir.
Söz kesmenin hemen ardından ‘nişan töreni’ gelir. Türk
Medenî Kânununun 82. maddesinde yer alan; nişanlanmanın
gayesini ortaya koyan “Nişanlanma, evlenme vaadiyle
olur” (Maden 1991: 496) cümlesiyle anlatılan; söze
oranla resmiyet ifade eden nişan, evliliği şeklî olarak simgeleyen
bir aşamadır. Dede Korkut Hikâyeleri’nde “küçük
düğün” olarak geçen nişan, “Yalançı oğlu Yaltaçuk kiçi düğünin
eyledi, ulu düğünine va’de kodı” (Ergin 1989: 133)
örneğinde de görüldüğü gibi, evlenme için bir söz, aynı
zamanda ön akittir (Ögel 1988: 266). Anadolu ağızlarına
‘adaklı’ (Derleme Sözlüğü 1993: 62) şeklinde kullanılan
nişanlı kelimesi, evlenecek olan iki gencin sosyal normlar
ve toplum tarafından kabul görmesini sağlar. Oğuzlar,
küçük çocukları nişanlarken bu sözleşmeye sadık kalacaklarını
teyit için çocukların beşiklerini kerterlermiş. ‘Beşik
kertme yavuklu deyimi’ de bu âdeti bildirir (İnan 1987:
tim, kızımı kalınsız verdim.- I gave my daughter without kalın”
(Orkun 1987: 156), in Dede Qorqut’s Epics, Kan Turalı’s “ What
does the mule want, whether the golden coin or camel “(Ergin
1969: 137) indicates that the kalın / Bride wealth is a very old
and rooted tradition dating back to the Ancient Turks. The Bride
wealth that provides the material and spiritual peace and comfort
of the biride to be married and the newly formed family is returned
to the man’s house, if the unjustified one is the woman in the case
of divorce (by the reason of incompatibility, infidelity, infertility).
‘Engagement ceremony’ ensues upon the betrothal. The denotation
by the expression, “Engagement eventuates by means of the
promise of marriage” which reveals the puropse of engagement
and laid down in the article 82 of the Turkic Code of Civil Law;
(Maden 1991: 496) is that the engagement, which sgnifies formality
compared to the betrothal, is a phase symbolizing marriage in
a formal sense. Engagement denoted as “mini wedding” in Dede
Qorqut Epics, is simply a promise for marriage, at the same time
a preliminary contract (Ögel 1988: 266)., as is seen in the example
of expression “Yalançı oğlu Yaltaçuk kiçi düğünin eyledi, ulu
düğünine va’de kodı-” (Ergin 1989: 133) …¸ The fiancée, which is
used in the Anatolian dialects as ‘adaklı’ (Derleme Sözlüğü -Compilation
Dictionary- 1993: 62), allows the genders-to-be-married
to be accepted by the social norms and the society. The Oguzs used
to betroth the children in the cradles (in Turkish known as “beşik
kertmesi”: decision on the future marriage of a boy and a girl when
they are both in the cradles) to confirm that they will stick to this
contract when they are engaging small children. The idiom “Beşik
kertme yavuklu - Fiancee betrothed in the cradle” designates this