ortak_miras_final

Common Heritage
64
Ortak Miras
Dede Korkut Hikâyeleri’nde, fiilî kahraman olmayan
Hanlar Hanı Bayındır Han’ın, periyodik olarak yılda
bir kez verdiği şölende “bin yerde ipek halı döşenen toy
düzenlemesi; attan aygır, deveden buğra, koyundan koç
kestirmesi”, Oğuz beylerinin şölenlerde “tepe gibi et, göl
gibi kımız sağdırması” da (Ergin 2004: 77-78) Oğuz halkı
içinde iktidar olan Bayındır Han ya da diğer beylerin,
yemek kültürü üzerinden statü ve güçlerinin tescillenmesidir.
Dede Korkut’ta Oğuz beylerinin, mekân ve kişi sınırı
tanımaksızın kullandıkları “Aç görürsem doyurdum,
çıplak görürsem donattım.” sözü, yöneten konumunda
olan, güç ve iktidarı elinde bulunduran kişinin, yönetilenlere
karşı sorumluluğuna ve “Kız anadan görmeyince öğüt
almaz, oğul atadan görmeyince sofra çekmez” deyişindeki
‘sofra’ ise, beylerin olmazsa olmaz özelliğinin cömertlik ve
misafirperverlik olduğuna işaret etmektedir. Kazak Türklerinde
yüzyıllara dayanan konakaşı geleneğinde de, saygı
ve önemin göstergesi olarak misafiri evin en muteber yerine
oturtmak, beşparmak (at, sığır ya da koyunun kazı, karta,
jaya, jal denilen baş, kalça, kaburga gibi bölümlerinden
yapılan hamurlu et yemeği) ikram etmek de (Kasimanov
1992: 24-26) Türk kültüründeki misafirperverlik geleneğinin
yansımalarıdır.
Cömertlik ve misafirperverliğin göstergesi olan yemek
kültürü, evlilik ve ölüm törenlerinin yanı sıra, askerlik
geçiş döneminin de en önem verilen konulardan biridir.
Savaş dönemlerinde askerin azmi, iradesi, levazım hizmetleriyle
eş değer oranda önemli olan beslenmesi konusu,
fulfill the will that my father said to Baymirza. I do not grudge my
deceased father’s animals, property and wealth. I have collected all
kinds of fortune for three years. I will give a banquet that should
be heard by all the world. I would like to show the traditions of the
Kyrgyz to the world, I shall cut off horse, organize such games like
wrestling, races for valiants, bald competition, untwisting camel…”
(Bokmorun, Kökötöy’s son)
In Dede Qorqut Epics, there are some expressions given below that
Bayındır Khan, who is the ruler in the Oghuz people, or other
gents (Beys) , reveal their status and power over the food culture
(Ergin 2004: 77-78):
“ Setting an entertainment in which thousands of silk carpets laid
down, cutting off horses, stallion, sheep, ram, camel ”, referring to
Bayındır Khan, who is not the actual hero in the Epics, in periodical
banquet he gave once a year.
“stacking of meat as high as a hill, milking koumiss as large as a
lake”, referring to Oghuz Beys in feasts.
The saying of Oghuz Beys, regardless of recognizing place and person
“Whenever I encountered a hungry, I made him satiated,
Whenever I saw a naked, I dressed up him” points to the responsibility
of the ruler and the person in power for the people ruled.
And also “the table” in the idiom “ The daughter-in-law does not
get advice unless she is trained by her mother, the son does not set a
table unless he is trained by his father” designates that the essential
features of the men are generosity and hospitality. In accordance
with the tradition of Konakaşı of the Kazakh Turks, which dates