ortak_miras_final

edildiği de bilinmektedir. Köklü dokuma merkezlerinin
üretiminin günümüzde de devam etmesi, tekstil sanayimizin
dayandığı sağlam temeller elbette geçmişteki dokuma
sanatlarımızın yansımasıdır. Kimi yörelerde geleneksel
üretim yöntemleri sürdürülmekle birlikte kimi yörelerimiz
fabrikalaşarak modern makinalarla üretimini artırmış,
tekstil sanayi merkezleri haline gelmiştir.
Dokuma sanatlarının bir kolu da boya-baskı sanatlarıdır.
Orta Asya’dan Bursa’ya uzanan İpek Yolu duraklarının bazıları
boya ve baskı sanatlarının da geliştiği yerlerdir. Orta
Asya’da İkat boyama ile üretilen desen zenginliği Halep ve
Gaziantep kutnu kumaşları ile ve Keşan peştamallarında
sürdürülmüştür. Gelenekli baskı-yazmacılık sanatının icra
edildiği önemli bir yöremiz de Tokat’tır.
Osmanlı Dönemi’nden kalan baskı-yazma tekstil örnekleri
16. yüzyıla tarihlendirilmektedir. Tokat bu tarihlerden
başlayarak devam eden yazmacılık merkezidir. Tokat
yazmacı esnafının vergi gelirlerinin valide sultana ait olduğu
bazı kaynaklarda ifade edilmektedir. Evliya Çelebi
17. yüzyılda İstanbul yazmacıları hakkında o dönemin
ifadesiyle “esnaf-ı nakkaşan-ı yağlıkcıyan hümayun bezler
üzerine siyah kalemkâr ederler, yirmi dükkân, yirmi nefer
olarak çalışırlardı” diye yazmaktadır(Kaya, 1988: 50).
Yazmacılık üç temel malzemeye dayanır; bez, kalıp ve
boya. Bez olarak genellikle pamuklu dokumalardan tülbent,
mermerşahi, patiska ve kaput bezi kullanılır. Yazma
textile industry centers.
One of branch of the weaving arts is paint and printing art. Some
stops of the Silk Road extending from Central Asia to Bursa are
places where paint and print arts also develop. In Central Asia, the
pattern richness produced with ikat painting (a dyeing technique
used to pattern textiles) has been maintained with kutnu fabrics in
Aleppo and Gaziantep as well as breechclothes of Keşan. Tokat is
also one of the important city where traditional print and writing
art is performed. Print and writing textile samples from the Ottoman
period are dated to the 16th century. Tokat is the center of
writing that starts from these dates. It is expressed in some sources
that the incomes of tax registers in Tokat belong to Queen mother.
Evliya Çelebi writes in his work in the 17th century: ‘’a tax register
has twenty shopkeepers and twenty soldiers as well as they write
them on imperial fabrics with black pen’’(Kaya, 1988:50).
Writing is based on three basic materials; fabric, mold and paint.
The fabric is generally made from cotton fabrics, such as cheesecloth,
agauzelike muslin, chambray and canvas. The writing molds
are carved with hand tools made from the linden tree. A mold is
carved for each colour in Elvan (colours) writing. There are hundreds
of molds in the writing workshops, the patterns are formed
with motifs such as ‘’göbek deseni, kenar suyu, serpme doldu’’ by
combining with various combinations.
Kerchief with Elvan (colourful) printing of Tokat, hand-drawn
kerchief of Kandilli in Istanbul and kerchief with charcoal (black
and white) mold printing of Kastamonu are famous. Besides these
Textile Arts
493
Tekstil Sanatları