AC 10 2010 (PDF, 1.35 MB) - Federale Overheidsdienst Justitie ...

2514 HOF VAN CASSATIE Nr. 605
geldlening kan gebeuren door schuldvernieuwing waardoor de vennootschap als koper
van verkochte aandelen de beschikking krijgt over een bedrag gelijk aan de prijs van de
aandelen 1 . (Artt. 18, eerste lid, 4° en tweede lid, en 32,eerste lid, 1°, WIB92)
(U.F.S. nv T. BELGISCHE STAAT, Minister van Financiën)
Conclusie van advocaat-generaal D. Thijs:
1. Onderhavige betwisting betreft de lastens eiseres over het aanslagjaar 2003 gevestigde
aanslag in de vennootschapsbelasting waarbij de taxatieambtenaar intresten op
rekening-courant herkwalificeerde in intresten op voorschotten die als dividenden op
grond van artikel 18, eerste lid, 4°, WIB92, belastbaar zijn. Als voorschot in de zin van
voormelde bepaling wordt onder meer beschouwd, een geldlening verstrekt door een natuurlijk
persoon aan een vennootschap waarin hij aandelen bezit of een opdracht als bestuurder
of zaakvoerder uitoefent.
De intresten waren verschuldigd naar aanleiding van de aankoop door eiseres van
aandelen van de heer S., bestuurder bij eiseres, waarbij artikel 3 van de
verkoopovereenkomst stipuleerde dat het saldo van de koopprijs geheel zal worden
geboekt via de rekening-courant van de heer S. bij eiseres, en dat die rekening-courant
intrest zal opbrengen aan het fiscaal aanvaarde tarief.
De taxatieambtenaar hield voor dat de vordering van de heer S. tot betaling van de
koopprijs, overeenkomstig de werkelijke bedoeling der partijen, was omgezet in een
geldlening aangezien eiseres, tegen vergoeding van een intrest, vrij kon beschikken over
deze koopsom.
Het bestreden arrest volgde het standpunt van verweerder dat er effectief een geldlening
tot stand was gekomen waarbij de rekening-courant het vehikel vormde door middel
waarvan de lener een geldsom ter beschikking stelde van de ontlener. Volgens de appelrechters
waren de intresten op rekening-courant derhalve als belastbare dividenden te
beschouwen op grond van artikel 18, eerste lid, 4°, WIB92.
2. Het eerste middel vecht deze beslissing aan op grond dat een leningscontract niet
wettelijk tot stand kan komen via de inschrijving door de koper van de koopsom op diens
rekening-courant vermits een verbruiklening een zakelijk en eenzijdig contract betreft, dat
slechts tot stand kan komen door de afgifte/overhandiging van de zaak.
3. Verweerder merkt in zijn memorie van antwoord terzake terecht op dat de verbruiklening
van geld tegen intrest wordt in de huidige stand van het Belgisch recht beschouwd
als een overeenkomst die slechts verbintenissen in hoofde van de ontlener doet ontstaan
(eenzijdige overeenkomst) en slechts bestaat op het ogenblik van de afgifte door de
uitlener van het geleende aan de ontlener (zakelijke overeenkomst) 2 .
De vereiste dat de verbruiklening slechts tot stand kan komen door het ter beschikking
stellen van het geleende geld vereist evenwel een soepele toepassing.
Zo wordt aanvaard dat de afgifte kan gebeuren door novatie van een voorheen
bestaande schuld, door compensatie en langs girale weg 3 .
Het is derhalve niet noodzakelijk dat het geleende geld persoonlijk door de uitlener
materieel ter beschikking wordt gesteld van de ontlener, rechtstreeks in zijn handen.
Van zodra iemand gelden ter beschikking stelt van iemand anders is er sprake van een
1 Zie de conclusie van het O.M.
2 B. DU LAING, "(Geld)lening en krediet(opening)", RW 2004-05, 961, waarin deze auteur pleit voor
de kwalificatie van een verbruiklening van geld als een consensuele en synallagmatische
overeenkomst.
3 Ibid., 961.