AC 10 2010 (PDF, 1.35 MB) - Federale Overheidsdienst Justitie ...

Nr. 643 HOF VAN CASSATIE 2651
Die bepaling heeft evenwel niet tot gevolg rechtsmacht toe te kennen aan bepaalde
rechtbanken van de staat maar om, onder de rechtbanken die de rechtsmacht hebben om
op grond van het internationaal privaatrecht kennis te nemen van de zaak, een onderscheid
te maken tussen de rechtbanken waarvoor de (verweerster) kan worden vervolgd en die
waarvoor dat niet mogelijk is.
14. De bevoegdheid van de Belgische rechtsmachten moet dus worden getoetst aan de
internationale verdragen en, bij ontstentenis hiervan, aan het Gerechtelijk Wetboek.
De rechtsmacht van de Belgische rechtscolleges blijkt noch uit de statuten van de
(verweerster) noch uit een met België gesloten internationale overeenkomst.
Er moet dus een beroep gedaan worden op de vroegere artikelen 635 en 638 van het
Gerechtelijk Wetboek die nog van kracht waren toen de rechtspleging werd ingeleid, daar
de (verweerster) niet als een Belgisce onderdaan kan worden beschouwd. De (verweerster)
is immers een rechtspersoon van internationaal publiek recht en bezit noch de nationaliteit
van een van haar Lidstaten noch de nationaliteit van elke Lidstaat.
Naar luid van het oud artikel 635 waarvan alleen het tweede punt te dezen in aanmerking
komt, kunnen vreemdelingen hetzij door een Belg, hetzij door een vreemdeling, voor
de rechtbanken van het Rijk worden gedagvaard in de volgende gevallen: 2° indien zij in
België een woon- of verblijfplaats hebben of er woonplaats gekozen hebben.
De (verweerster) heeft zetel noch hoofdvestiging in België. Het is niet gebleken (dat
zij) uitdrukkelijk woonplaats gekozen heeft in België.
Zij beschikt alleen over een kantoor in de Montoyerstraat, 10, te Brussel.
Dat kantoor kan niet worden gelijkgesteld met de verblijfplaats van een natuurlijk
persoon.
Hoe dan ook, gesteld dat genoemd kantoor zou kunnen worden gelijkgesteld met een
bijkantoor waar de (verweerster) geacht wordt woonst- of verblijfskeuze te hebben
gedaan, dan nog zou die woonstkeuze geacht worden uitsluitend gedaan te zijn voor de
verrichtingen van dat kantoor. Het wordt echter niet betwist dat het kantoor nooit rechtstreeks
of onrechtstreeks tussengekomen is in het geschil tussen de partijen noch in de
eraan ten grondslag liggende investeringen.
Het oud artikel 635 van het Gerechtelijk Wetboek kan dus niet de grondslag vormen
voor de rechtsmacht van de Belgische rechtbanken.
Artikel 638 bepaalt dat, 'wanneer de verschillende, in deze titel genoemde gronden
ontoereikend zijn om de bevoegdheid van de Belgische rechtbanken ten aanzien van
vreemdelingen te bepalen, de eiser de zaak kan brengen voor de rechter van de plaats
waar hij zelf zijn woon- of verblijfplaats heeft'.
De toepassing van die bepaling wordt evenwel gemilderd door artikel 636 van dat
wetboek op grond waarvan de verweerder die vreemdeling is de rechtsmacht van de
Belgische rechtbanken kan afwijzen, indien de Belg in het land van die vreemdeling
hetzelfde recht heeft.
Aangezien de (verweerster) als internationaal rechtssubject per definitie geen nationaliteit
bezit, kan artikel 636 niet worden toegepast.
Daar artikel 638 niet kan worden losgekoppeld van artikel 636, kan het evenmin
toepassing vinden en een grondslag vormen voor de rechtsmacht van de Belgische rechtbanken.
Bijgevolg zijn de Belgische rechtbanken niet bevoegd om van de zaak kennis te nemen.
15. Daar de eerste rechter niet bevoegd was, kon hij de vordering niet ontvankelijk
verklaren".
Grieven