Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
химиялық теңдеуі бойынша Qp мен Qv арасындағы айырмашылықтьі<br />
есептеп көрейік:<br />
Н2<br />
(г)<br />
.+ 4<br />
2.<br />
- 0 2,<br />
(г)<br />
= Н20 ,<br />
(г)<br />
Q<br />
^<br />
p = — 241,83 кДж/ моль;<br />
Ди ==(1 — 1,5)= —0,5; Q v = —241,83— ( —0,5)-2-298 =<br />
= —240,58 кДж/моль.<br />
I<br />
Әдетте, AnRT мәні реакцияныц жылу эффектісімен салыстырғанда<br />
әлдеқайда аз болып келеді, ол тек жоғары температураларда<br />
ғана айтарлыктай мәнге ие болады.<br />
Реакцняға қатысатын газ күйіндегі заттардыц моль саны<br />
өзгеріссіз қалса, онда изобаралық және изохоралық жылу эффектілері<br />
өзара тең: Оган N2 + 0 2 = 2N0 мысал бола алады.<br />
§ 7. ТЕРМОХИМИЯ ЗАҚДАРЫ<br />
Химиялык процестердегі жылу эффекттілерінің басын біріктіретін<br />
термохимияның екі заңы бар. Олардын екеуі де жалпы<br />
энергия сакталу заңының дербес түрлері болып саналады.<br />
Термохимияныц бірінші заңы Лавуарье -Лаплас зацы<br />
деп аталады. Оның анықтамасы мынадай: жай заттар қосылып<br />
күрделі зат түзгенде бөлінетін (не сіңірілетін) жылу мөлшері<br />
сол күрделі зат қайтадан жай заттарға ыдырағанда сіңірілетін<br />
(не бөлінетін) жылуға тең.<br />
Мысалы: Н2 -|-Ғ 2 = 2НҒ, QP= —537,22 кДж,<br />
2НҒ = Н 2 + Ғ2, Qp = 537,22 кДж.<br />
Термохимияның бірінші заңын кенірек мағынада былай деп те<br />
айта береді: тіке реакцияныц жылу эффекті кері реакцияныц<br />
жылу эффектіне тец, тек тацбасы. карама-карсы.<br />
Лавуазье-Лаплас зацыныц дүрыстығын логпкалык жолм.ен де<br />
дэлелдеуге болады. Айталык, тіке реакцияныц жылуы кері<br />
реакцияныц жылуынан аз болсын делік. Онда бір осы реакцияньі<br />
кезекпе-кезек екі бағытта жүргізіп отырып, жылу эффектерініц<br />
айырмасына сай жоктан бар етіп тегін энергияға ие болар едік,<br />
сѳйтіп, «мәцгі двигательдіц» көзі табылар еді. Эрине, олай' болмайтыны<br />
хақ. Энергияныц жалпы мөлшері өзгерместен сакталу<br />
үшін екі бағытта жүре алатын бір реакцияныц бірдей жағдайда<br />
алынған жылу эффектері өзара тец болатыны күмәнсіз.<br />
Термохимияныц екінші зацын орыс ғалымы Г. И. Г е с с ашкан.<br />
Бастапкы заттар бірдей болғанымен одан шығатын өнімдерді<br />
әр түрлі жолдармен алуға болады. Осындай бастапкы жэне<br />
соцғы заттар бірдей болып, бірак химиялык реакция эр түрлі<br />
сатылармен жүретін кездегі жылу мѳлшерін Гесс зацы аныктап<br />
береді. Ол химиялык, реакция тікелей жүрсін, бірнеиіе сатыда<br />
өтсін, бәрібір оған сай жылудың мөлиіері тұрақты болады<br />
дейді. Баскаша айтканда, химиялык реакцияныц жылу эффекті<br />
189
Change language