You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Екінш і бөлім<br />
НЕГІЗГІ ТОПТАРДЫҢ ЭЛЕМЕНТТЕРІ<br />
Анорганикалык химиядағы процестерді ғылымның соңғы<br />
табыстарының тұрғысынан түсіндіретін теориялық мәселелердің<br />
көпшілігін карап өттік. Ендігі жерде сол теорияльж, материалға<br />
сүйеніп химиялык, элементтермен, олардын, Менделеев кестесіне<br />
орналасу реті бойынша, оқып таныспақсыз. Осы кезде калыптаскан<br />
тәртіпте алдыменен негізгі топтардың элементтерін, одан<br />
кейін косымша топтардыц элементтерін окиды.<br />
Негізгі топтардың элементтері дейтініміз Менделеев кестесінің<br />
кыска түрінде екінші және үшінші периодтагы (Менделеев өзі<br />
типтік деп атаған) элементтердің астына тура келтіріп жазылған,<br />
ал ұзын түрінде I—VIII А топтарындағы элементтер. Бұл негізгі<br />
топтардыц кейбіреулерінде бейметалл кейбіреулерінде металл<br />
элементтер болады.<br />
Электрондык кұрылымы жағынан карағанда бұл топтардыц<br />
элементтері s жэне р электронды элементтер (III тарау, § 8 ).<br />
Негізгі топтардағы элементтердіц атомдарынын сырткы кабатындағы<br />
электрондары бір типті болғанымен, бұл топтарға кіретін<br />
элементтер қатарында өте күшті металдан бастап өте күшті<br />
бейметалға дейін бар, өте актив, реакцияласкыш элементтермен<br />
қатар касиеттері оларға карама-карсы элементтер де бар. Негізгі<br />
топтардагы элементтер алдымен өтілетін болгандыктан, жаңагы<br />
мәселелерді шешетіндей түсінік беріп, негізгі топтардагы элементтердіц<br />
жалпы сипаттамасын айтпакпыз.<br />
Элементтердіц химиялык сипаты бірімен-бірі әрекеттескенде<br />
білінеді. Химиялык әрекеттесу кезінде электрондардьщ бір атомнан<br />
баска атомга ауысуы немесе электрон жұбы түзілуі нәтижесінде<br />
атомдардыц электрондык құрылымы өзгереді.<br />
Элементтердіц кѳпшілігініц атомдары сыртқы валенттік электрондарын<br />
баска атомдарга беріп жіберуге бейім келеді, оларды<br />
металдар немесе тотықсыздандырғыштар деп атайды. Электрондарын<br />
берген металл атомдары оц иондарга айналады, олар<br />
элементар теріс ион түзбейді. Металдар кѳп, осы кезде белгілі<br />
элементтердіц 75 процентке жуыгы металдар. Бұлар периодтык<br />
системаныц косымша топтары мен косымша катарларында жэне<br />
кейбір негізгі топтарда орналаскан s (Н пен Не баска), d, f жэне р<br />
элементтер.<br />
Химиялык элементтердіц тагы бір тобы ѳздеріне электрон<br />
косып алуга немесе тартуга бейім келеді, олар тотыктыргыш<br />
элементтер немесе бейметалдар деп аталады. Бұлар электрон<br />
косып алып теріс иондарга айналады, ѳздері периодтық системада<br />
315
Change language