You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Натрий цинкатынын, Na2Z n 0 2 комплекс анионы бар түрін<br />
гидроксидті цинкат дейді, ол суда ериді.<br />
Мырыш гидроксиді аммиак ерітіндісінде де ериді, ѳйткені бұл<br />
жағдайда да комплекс түзіледі.<br />
Zn (ОН) 2 + 4NH3= [Zn (NH3)4] " + 20Н'<br />
Мырыш тұздары жалпы ауыр металдардын көпшілігінің туздары<br />
сиякты суда ерімейді. Еритіндері күшті кышкылдардыц —<br />
тұз, күкірт жэне азот кышкылдарының тұздары. Ерітінділері<br />
түссіз, олардан тұз қайта кристалданғанда кристаллогидрат<br />
түрінде бөлініп шығады—Z n (N 0 3) 2*6H20 , ZnS0 4 '7H20 .<br />
Мырыш түздарының маңыздылары мырыш сульфиді — ZnS<br />
мырыш хлориді — ZnCh, мырыш сульфаты — Z n S 04, мырыш карбонаты<br />
— ZnC03, мырыш ацетаты — Zn(CH 3COO)2.<br />
Мырыш сульфиді — ZnS табиғатта кездеседі. Қолдан<br />
алынғаны ак түсті болады. Суда ерімейді, іс жүзінде литопон<br />
деген ак бояу кұрамына кіреді:<br />
BaS + Z n S 0 4==BaS0 4 + ZnS<br />
ZnS радиотехникада колданылады. Кристалдык ZnS-ке азғана<br />
активатор (Cu, Mn, Те т. б.) косса, шамалы сәуленіц эсерінен<br />
жаркырайтын касиетке ие болады. Осындай бояуларды сағаттың<br />
циферблатына, баска шкалаларға жағуға пайдаланады.<br />
Мырыш хлориді — ZnCl2. Мырыш хлоридін алу үшін<br />
Zn, ZnO не ZnS-ті тұз кышкылында ерітеді. Ол суда ерігіш,<br />
гигроскопиялык, дымкыл тартып былжырап кететін зат.<br />
Темір жол шпалдары үшін оларга алдын ала ZnCl2 ерітіндісі<br />
сіціріледі. Металдарды дэнекерлеуде, органикалык синтезде мата<br />
бояу жұмысында колданады, ZnCl2 комплексті тұздар түзуге де<br />
бейімділігі бар, мысалы M 2[ZnCl4] (М — сілтілік, сілтілік-жер<br />
металдары). ZnCl2 сияқты жалпы мырыштыц баска галогенидтері<br />
концентрленген ерітінділерінде комплекс түзеді.<br />
ZnCl2 + 2H2O ^ H 2[Zn(OH)2Cl2]<br />
Бұларды гидроксидті галогеноцинкат 'деп атайды.<br />
ZnCl2 металдарды дэнекерлеуде колдану себебі металдардыц<br />
бетіндегі оксид не гидроксидтер ZnCh ерітіндісінде, комплекс<br />
түзу нәтижесінде еріп кетеді. Мысалы, мырыш бетіндегі Zn(OH ) 2<br />
былай ериді:<br />
■<br />
ZnCl2 + 3Zn(OH ) 2 =<br />
/ н о ч '<br />
Zn \ н о / 2 "у 1<br />
СІ£<br />
Мырыш сульфаты Z n S 04. Бұл тұз ерітіндіден кристаллогидрат<br />
Z n S 0 4-7H20 түрінде бөлініп шыгатындығы айтылды,<br />
°ны мырыш купоросы деп те атайды. Электролиз жолымен мырыш<br />
алғанда, мата бояуда, медицинада колданылады. Мырыштыц<br />
529
Change language